địa phương; và trong lĩnh vực tôn giáo, nó xung đột với giáo hội Trung cổ
phương Tây.
Xung đột cuối cùng này rất ác liệt, bởi giáo hội là thể chế chính của hệ
thống tôn giáo Trung cổ, chịu sự thống trị chặt chẽ của các Giáo hoàng.
Xung đột này hầu như đã được điều chỉnh, bởi chế độ Giáo hoàng trong
thời kỳ đỉnh cao quyền lực của nó đã làm cố tránh mâu thuẫn này. Ví dụ,
khi gặp phải một cộng đồng địa phương khăng khăng sử dụng ngôn ngữ mẹ
đẻ vào mục đích tế lễ thay cho tiếng Latinh, giáo hội La Mã đã nhường cho
người Croat quyền dịch nghi thức tế lễ sang ngôn ngữ của nó, vì ở quận
biên giới này, người La Mã thấy mình không nên bắt chước giáo hội Chính
thống ở Đông Âu và Hy Lạp, vốn không ngừng nài ép người không phải
Hy Lạp chấp nhận tiếng Hy Lạp làm ngôn ngữ tế lễ, điều này cho thấy sự
rộng lượng trong việc dịch nghi thức tế lễ sang nhiều thứ tiếng. Thêm vào
đó, trong việc xử trí những biểu hiện thời Trung cổ của các chính phủ có
chủ quyền cận đại, các Giáo hoàng tham gia vào cuộc đấu tranh sinh tử
chống lại những yêu sách toàn thế giới của Đế quốc La Mã thần thánh,
nhưng lại tỏ ra dễ dãi hơn nhiều với yêu sách mang tính địa phương của
vua Anh, Pháp, Castile, và các chính quyền địa phương khác nhằm kiểm
soát tổ chức giáo hội trong lãnh địa của mình.
Tòa thánh Vatican không được học cách “dâng nạp cho Caesar những
thứ thuộc về Caesar”, cho đến lúc chế độ độc tài quân sự mới đủ lông đủ
cánh đòi quyền lợi của mình, và trong thế kỷ trước phong trào cải cách,
Giáo hoàng đã tiến một bước dài trong việc thương lượng với các quốc chủ
giáo ước chia quyền kiểm soát hệ thống cấp bậc tu sĩ giữa chính quyền địa
phương và La Mã. Hệ thống giáo ước này là kết quả ngoài dự tính của các
hội đồng tôn giáo toàn thế giới sớm thất bại vào nửa đầu thế kỷ 15 tại
Constance (1414-1418) và Basel (1431-1449).
Phong trào vô hiệu hóa quyền lực do hội đồng giám mục ban bố vốn
thường mang tiếng là lạm dụng quyền lực của Giáo hoàng bằng cách đưa ra
hệ thống chế độ đại nghị toàn thế giới, chẳng hạn như đưa ra chế độ địa
phương đã tỏ ra hữu ích ở thời phong kiến như là phương tiện kiểm soát
