tôn sùng chủ quyền quốc gia đang sợ chết khiếp kia sẽ chẳng bao giờ tiếp
tục công việc ấy.
Đế quốc La Mã phương Đông
Một trường hợp điển hình về sự sùng bái thể chế đã đưa xã hội đến
con đường diệt vong là sự tôn sùng một cách định mệnh Cơ Đốc Chính
thống trong “hồn ma” của Đế quốc La Mã – thể chế cổ đại đã làm tròn
nhiệm vụ lịch sử và cống hiến cuộc sống của mình cho vai trò là chính
quyền trung ương của xã hội Hy Lạp.
Bề ngoài, Đế quốc La Mã phương Đông dường như tồn tại liên tục
như là một thể chế đơn nhất, kể từ lúc Costantine thành lập Constantinople
cho đến khi bị quân Thổ Ottoman chiếm lại vào năm 1453 (tức hơn 11 thế
kỷ sau) – hoặc đến khi quân thập tự chinh tạm thời trục xuất chính quyền
Đế quốc La Mã phương Đông ra khỏi Costantinople năm 1204. Nhưng trên
thực tế, hai thể chế này có thời gian cách biệt nhau do có sự đan xen của
một thời kỳ không có người trị vì. Đế quốc La Mã đầu tiên đóng vai trò là
chính quyền trung ương của Hy Lạp cho đến thời điểm chấm dứt ở phương
Tây vào thời kỳ Trung cổ. Song sự thực là, tại bước ngoặt của thế kỷ 4 và
5, chính thức là vào năm 476, Hoàng đế bù nhìn cuối cùng ở Ý bị hạ bệ bởi
kẻ nhân danh Đế chế thao túng quyền lực ở Constantinople. Chúng ta dễ
dàng thấy số phận tương tự đã xảy đến cho Hoàng đế La Mã đầu tiên ở
phương Đông trước khi đêm trường Trung cổ trôi qua. Sự tan rã này có lẽ
giống với thời điểm kết thúc triều đại Justinian năm 565. Tiếp theo sau ở
phương Đông là 150 năm không có người trị vì, tuy vẫn có sự cai trị của
các Hoàng đế La Mã hoặc nỗ lực thống trị của xứ Constantinople vào thời
kỳ này, nhưng đó là giai đoạn tan rã và tiềm phục, giai đoạn mà tàn tích của
xã hội đã chết bị quét sạch và đặt nền móng hậu duệ tiếp theo. Tuy nhiên,
trong nửa đầu thế kỷ 8, triều đại của thiên tài Leo Syrus gợi lên bóng dáng
của Đế chế La Mã đã chết. Trong chương đầu của lịch sử đạo Cơ Đốc
Chính thống, Leo Syrus là Charlemagne thành công; hoặc ngược lại,
Charlemagne là Leo Syrus chiến bại do mệnh trời. Thất bại của
Charlemagne tạo cơ hội cho giáo hội Cơ Đốc phương Tây và những chính
