xã hội Hy Lạp cổ với thứ tôn giáo ban đầu của người Syria. Những tín đồ
theo đạo Jain ở Ấn Độ và các Phật tử phái Tiểu thừa ở Ceylon, Burma,
Siam
và Campuchia là di tích của xã hội Ấn Độ cổ trong giai đoạn Đế
chế Maurya, trước cuộc thâm nhập của xã hội Hy Lạp cổ vào thế giới Ấn
Độ. Các Phật tử phái Lạt ma Đại thừa ở Tây Tạng và Mông Cổ tương tự
như những tín đồ Nestoria. Họ đại diện cho một phản ứng bất thành của
biến thể Phật giáo Đại thừa từ hình thức ban đầu của xã hội Ấn Độ thành
hình thái mới - được nhào nặn dưới ảnh hưởng của các xã hội Hy Lạp cổ và
Syria cổ - và cuối cùng đã được xã hội Trung Quốc cổ đại chấp nhận.
Không có di tích nào trong số này cung cấp cho chúng ta dấu vết để bổ
sung thêm vào danh sách các xã hội, nhưng những cuộc nghiên cứu vẫn
chưa hoàn chỉnh. Chúng ta có thể lùi xa hơn nữa về quá khứ và tìm “cha
mẹ” của một số xã hội mà chúng ta đã nhận diện.
Xã hội Minoan. Trong nền móng xã hội Hy Lạp cổ có tồn tại những
dấu hiệu chắc chắn của một xã hội cổ xưa đã tồn tại trước nó. Chính quyền
trung ương của xã hội này là một đế chế mà mọi hoạt động của nó liên
quan chặt chẽ đến biển, được bảo vệ dưới sự chỉ huy của biển Aegean từ
một căn cứ ở đảo Crete. Nó để lại một cái tên bằng tiếng Hy Lạp cổ là
thalassocracy (quyền lực của biển) của Minos và những dấu tích trong tầng
cao nhất của bề mặt trái đất, ấy là các lâu đài được khai quật gần đây ở
Cnossus và Phaedrus. Thời kỳ Völkerwanderung sau chính quyền trung
ương này có thể tìm thấy trong những ghi chép chính thức đương thời của
các vương triều thứ 18, 19 và 20 của Ai Cập, mặc dù nó đã bị thay đổi ít
nhiều do sự lãng mạn hóa của thi ca, chẳng hạn như trong những tuyệt tác
Hy Lạp cổ xưa nhất là Iliad và Odyssey. Điều này chắc chắn, không ít thì
nhiều, sẽ cung cấp cho chúng ta nhiều hơn những thực trạng lịch sử.
Thời kỳ Völkerwanderung này dường như bắt đầu với cuộc thâm nhập
của người man di Achaea và những tộc người đại loại - từ vùng nội địa
châu Âu của Aegean, những kẻ đã bành trướng hướng ra biển cả và vượt
qua quyền lực của biển Crete. Chứng cứ khảo cổ học về “công trình” của
họ là sự phá hủy các lâu đài Crete vào thời kỳ mà các nhà khảo cổ học gọi
