Khiếm khuyết của xã hội Minoan và di tích nền văn minh Hittite
Khi đi tìm lịch sử tầng lớp bị trị quốc nội ở các xã hội đang tan rã
khác, chúng ta phải thú nhận rằng trong một số trường hợp bằng chứng sao
mà hiếm hoi đến thế. Ví dụ, chúng ta chẳng biết gì về tầng lớp bị trị quốc
nội của xã hội Maya. Trong trường hợp của xã hội Minoan, chúng ta bị
cuốn hút trước khả năng mong manh về bảo tồn vết tích giáo hội chung
Minoan trong vô vàn giáo hội thần bí xuất hiện trong lịch sử Hy Lạp từ thế
kỷ 6 trước CN trở đi. Tuy nhiên, chúng ta không thể đoan chắc các đức tin
và hành lễ thần bí đều bắt nguồn từ tôn giáo Minoan. Chúng ta cũng mù tịt
về tầng lớp bị trị quốc nội của xã hội Hittite yểu mệnh. Chúng ta chỉ biết
đống đổ nát của xã hội Hittite dường như đã bị xã hội Hy Lạp và Syria tiêu
hóa dần, do đó phải tìm kiếm di tích xã hội Hittite trong lịch sử của hai xã
hội ngoại quốc này.
Xã hội Hittite là một trong nhiều xã hội bị nước láng giềng xâu xé
trước khi tan rã hết. Trong trường hợp như thế, tầng lớp bị trị quốc nội
đương nhiên phải nhìn số phận xảy đến cho thiểu số thống trị bằng con mắt
thờ ơ hay thậm chí sung sướng. Điển hình là thái độ của tầng lớp bị trị quốc
nội ở chính quyền trung ương Andean khi quân xâm lược Tây Ban Nha đột
nhiên tràn vào. Các orejone có lẽ là thiểu số thống trị nhân đức nhất mà xã
hội đang tan rã đã tạo ra, song lòng nhân đức chẳng giúp ích gì cho họ vào
giây phút thử thách đó. Đám người được hầu hạ chu đáo của họ đã ngoan
ngoãn chấp nhận cho người Tây Ban Nha xâm chiếm.
Tầng lớp bị trị quốc nội Nhật Bản
Chúng ta có thể thấy rõ biểu hiện ly khai của tầng lớp bị trị quốc nội
Nhật Bản trong lịch sử xã hội phương Đông, trải qua thời kỳ bất ổn và đi
đến chính quyền trung ương trước khi xã hội phương Tây nuốt trọn nó. Nếu
tìm kiếm biểu hiện ly khai của thị dân Hy Lạp bị buộc rời bỏ quê hương do
các cuộc chiến tranh và cách mạng khởi đầu vào năm 431 trước CN, và
người thấy lối thoát bất hạnh là làm lính đánh thuê, chúng ta sẽ thấy nét
tương đồng trong kỵ binh thất nghiệp vô chủ, họ là những người bị ruồng
bỏ trong thời kỳ bất ổn ở Nhật Bản. Một lần nữa, có thể giải thích những
