ông chớ nên chia tay, mà nên cùng nhau đi tiếp tới Sirazơ, từ Mútxun có thể
ghé thăm các thành phố Xuntani, Rây, Cam, Casam, Ixpaham, trước khi đến
Sirazơ
. Từ thành phố này ông còn vui chân theo bạn đi tới tận Ấn Độ,
mới cùng nhau quay trở về Sirazơ.
Như vậy tính cả những thời gian lưu trú ở các thành phố, bảy năm trôi qua
kể từ ngày All Côjia rời Bátđa cho đến khi ông quyết định trở về. Suốt thời
gian ấy, người bạn mà ông gửi cái vò ôliu nhờ giữ hộ, không hề nghĩ tới ông
cũng như tới cái vò. Đúng khoảng thời gian ông lên đường cùng một đoàn lữ
hành rời Sirazơ, thì một tối, người bạn thương nhân của ông ăn cơm cùng gia
đình, vô tình nhắc tới quả ôliu. Bà vợ chợt tỏ ý thèm, nói rằng đã lâu lắm
trong nhà không thấy loại trái cây đó. Ông chồng nói:
- Nhân nói chuyện ôliu, bà làm tôi sực nhớ đến Ali Côjia, cách đây bảy
năm trước khi lên đường đi La Mếchcơ, ông ta có gửi cho tôi một cái vò
ôliu, tự tay ông mang cất trong kho nhà ta, bảo sẽ lấy lại khi trở về. Nhưng
từ chuyến đi ấy, bây giờ All Côjia ở đâu rồi nhỉ? Đúng là sau khi đoàn lữ
hành trở về, có người nói với tôi ông ta sang bên Ai Cập. Hẳn ông ta đã chết
rồi, bởi bao nhiêu năm không thấy trở về. Từ nay, chắc chúng ta có thể ăn
ôliu, nếu nó còn tốt. Nào, hãy đưa cho tôi một cái đĩa với cây đèn, tôi đi lấy
và chúng ta thử nếm xem.
- Thôi ông ơi, – bà vợ nói – nhân danh Thượng đế, xin ông chớ có phạm
tội hành động đen tối như vậy. Ông bảo rằng đã bảy năm nay, All Côjia đi
La Mếchcơ và không thấy trở về; nhưng người ta bảo ông ta đi Ai Cập, ông
biết rằng từ Ai Cập, ông ta còn đi đến đâu nữa hay không? chỉ cần chưa có
tin ông ta chết, vậy là ông ta có thể trở về ngày một ngày hai. Còn gì xấu hổ
hơn cho ông và cả gia đình ta, nếu nay mai ông ta trở về và ông trả lại cái vò
không còn nguyên vẹn như khi bạn ông mang đến gửi? Tôi xin nói rõ là tôi
không thèm ăn ôliu nữa, và tôi sẽ không ăn. Sở dĩ tôi vừa nhắc đến, là để nói
cho vui vậy thôi. Hơn nữa, ông tưởng rằng sau bấy nhiêu năm, những quả
ôliu ấy vẫn còn tươi chắc? Nó đã thối và hỏng hết rồi. Và nếu All Côjia trở
về, như linh tính tôi báo cho biết, và nhận ra ông đã động tay vào đấy thì ông
ta nghĩ thế nào về tình bạn bè và tính thủy chung của ông? Thôi, ông ơi, xin
ông hãy bỏ ý định ấy đi, tôi van ông đấy!
Bà vợ phải nói dài dòng như vậy vì thấy ông chồng lộ vẻ nhất quyết ra
mặt. Quả vậy, không chịu nghe những lời khuyên đúng, ông cứ đứng dậy,
cầm đèn và một cái đĩa, đi vào kho. Bà vợ liền bảo:
- Đã vậy thì ít ra ông hãy nhớ cho là tôi không dính dáng gì đến việc ông
sắp làm, để sau này ông khỏi bảo là tại tôi gây nên, nếu như có lúc nào ông
phải hối hận về chuyện này.
Người buôn vẫn bỏ lời vợ ngoài tai, và vẫn khăng khăng với ý định của
