các tín đồ, từ khi cất tiếng chào đời, con vẫn ở đây, không rời mẹ nửa bước
đó sao? Con hãy ngẫm nghĩ về những lời con nói. Không nên tưởng tượng ra
những điều sai lạc, không thể nào có được. Một lần nữa, con trai của mẹ ơi,
hãy suy nghĩ cho chín chắn.
Abu Hatxan bình thản nghe những lời trách móc của mẹ, hai mắt cúi
xuống và tay đỡ cằm, như thể một người đang tập trung suy nghĩ xem những
điều mình mắt thấy tai nghe có phù hợp với thực tại không. Lát sau, như một
người vừa tỉnh giấc ngủ nồng, nhưng vẫn còn nằm yên, chàng nói với mẹ:
- Con tin rằng mẹ nói có lí, có lẽ con là Abu Hatxan thật, mẹ đúng là mẹ
của con, và con đang nằm trong buồng của mình. Một lần nữa, – chàng nói
tiếp, trong khi đưa mắt nhìn chính mình và những đồ đạc chung quanh – tôi
là Abu Hatxan, không nghi ngờ gì nữa, và không hiểu sao đầu óc tôi lại tin
được một điều mơ màng như lúc nãy nhỉ.
Bà mẹ thật lòng tin con trai đã khỏi được cơn loạn trí mà bà cho là tại giấc
mộng gây nên. Bà toan phá lên cười cùng với con và hỏi chàng về giấc mộng
ấy, thì bỗng dưng chàng nhỏm dậy nhìn chòng chọc vào bà:
- Con mụ phù thủy, mụ đồng cất già khom kia, mụ không hiểu mụ nói gì.
Ta không phải là con trai mụ, và mụ đếch phải là mẹ ta. Mụ nhầm rồi, và mụ
lại muốn cho ta tin như mụ. Ta nói với mụ rằng ta là Đấng thống lĩnh các tín
đồ, còn mụ thì cố làm cho ta tin điều ngược lại.
- Con ơi, mẹ van con, con hãy phó mình cho Thượng đế và chớ có nói
năng như vậy, nếu không, tai vách mạch rừng, sẽ xảy ra cho con điều chẳng
lành đấy. Thôi, chúng ta hãy nói chuyện khác. Để mẹ kể cho con nghe việc
vừa xảy ra hôm qua, trong khu phố này, cho ông trưởng giáo ở nhà thờ và
bốn vị hội đồng hàng xóm của chúng ta. Quan án sát sai bắt họ, và sau khi
cho đánh mỗi người không biết bao nhiêu là roi gân bò trước sự chứng giám
của quan, ngài còn cho người đi rao khắp phố rằng đấy là hình phạt trừng trị
những kẻ hay thọc mũi vào những công việc chẳng liên quan gì đến mình,
những kẻ chỉ có mỗi một quan tâm là gieo rắc sự bất hòa trong nhà hàng
xóm. Sau đó, quan sai diễu họ đi khắp khu phố, cùng với lời rao báo như
vậy, cấm chỉ họ từ nay trở đi tuyệt không bao giờ được đặt chân về khu phố
ta nữa.
Bà mẹ Abu Hatxan không thể tưởng tượng rằng con trai mình cũng có góp
phần vào biến cố bà đang kể. Bà cố tình thuật lại chuyện ấy, mà bà coi như
là một cách làm để xóa nhòa ấn tượng quái đản đang ám ảnh con trai, khiến
chàng tự cho mình là Đấng thống lĩnh các tín đồ.
Nhưng sự việc diễn ra khác hẳn. Câu chuyện ấy chẳng những không xua
tan được ý nghĩ của chàng ngỡ mình là hoàng đế, mà còn nhắc nhở lại và
khắc sâu thêm vào trí tưởng tượng của chàng rằng nó không phải huyễn hoặc
