nổi, tại sao một hòn chì Xắt biếu tôi dạo nọ lại có thể là căn nguyên khiến
cho tôi trở thành giàu có lớn vậy. Ông nói với Xắt:
- Tôi hoàn toàn vui mừng ông đã tạo nên cơ nghiệp của Hatxan Anhaphan.
Nhưng tôi không thể nào chấp thuận việc gã hai lần nói dối để rút cho được
của tôi bốn trăm đồng vàng, chứ không phải chỉ có hai trăm. Bởi vì cho rằng
gã trở nên giàu có to nhờ hòn chì anh biếu, là việc tôi không thể nào nghĩ tới;
chẳng riêng gì tôi mà bất cứ ai cũng không thể nghĩ như vậy.
- Anh nghĩ thế, nhưng tôi lại cho khác. – Xắt đáp. – Tôi không hiểu sao
anh lại bất công, cứ cho Hatxan là một kẻ điêu toa. Xin phép anh cho tôi
được nghĩ rằng anh ta nói thật, rằng anh ta chẳng hề tìm cách giấu giếm
chúng ta chút gì, chính hòn chì tôi cho mới là căn nguyên làm nên hạnh phúc
của anh ta. Điều này rồi chính Côjia Hatxan sẽ làm cho hai anh em ta cùng
sáng tỏ.
Hai người bạn vừa đi đến phố tôi ở vừa nói chuyện ấy với nhau. Họ hỏi
nhà tôi là cái nào, người ta chỉ cho. Hai người ngắm mặt trước và khó tin
rằng đây là nhà của tôi. Họ gõ cửa, người canh cửa ra mở.
Xătđi sợ mình phạm điều bất lịch sự nếu vào nhầm nhà một vị đại thần
nào chăng, liền hỏi người canh cửa:
- Người ta chỉ cho tôi đây là nhà của Côjia Hatxan Anhaphan, anh cho biết
chúng tôi có vào nhầm nhà chăng?
- Không đâu, thưa ngài, ngài không nhầm. – Người canh cửa đáp và mở
rộng cửa. – Chính ngôi nhà này đây, mời các ngài vào, ông chủ đang ở trong
phòng, các ngài sẽ bảo một tên nô lệ nào đó vào báo với ông.
Người nhà vào báo có hai người bạn đến, tôi nhận ra họ ngay. Vừa trông
thấy họ, tôi đã đứng vội lên, chạy tới cầm tà áo họ định ghé môi hôn. Họ
ngăn lại, và tôi bất đắc dĩ để cho họ ôm hôn mình vậy. Tôi mời họ ngồi lên
một chiếc sập rộng, rồi chỉ cho họ xem một cái nữa nhỏ hơn, vừa bốn người
ngồi, trông ra vườn. Tôi mời họ ngồi, họ lại muốn ép tôi ngồi vào chỗ trọng
vọng nhất. Tôi nói:
- Thưa các ngài, tôi vẫn không quên mình là anh chàng Hatxan thợ bện
thừng khốn khổ, giá không được các ngài làm ơn cho thì chẳng bao giờ được
như ngày nay. Tôi đội ơn các ngài đến thế nào. Xin các ngài chớ làm cho tôi
bối rối thêm.
Hai người ngồi vào chỗ dành cho khách, tôi ngồi đó đối diện.
Lúc này Xătđi mới ngỏ lời nói với tôi:
- Ông Côjia Hatxan ạ, tôi không thể nào diễn tả hết lòng vui sướng thấy
ông đạt tới địa vị tôi hằng mong muốn, khi biếu ông hai trăm đồng tiền vàng
