NGHÌN XƯA VĂN HIẾN - TẬP 3 - Trang 224

cầu, yêu cầu một “cuộc lễ đền tội” (célébration de pénitence), mở rộng cho
tất cả các giám mục và các dân tộc da đen và dân tộc bản xứ, tại một địa
điểm tượng trưng nhất: nhà thờ lớn Saint Domingue, địa phận Ki tô giáo
đầu tiên mà Giáo hoàng đã lập ra tại châu Mỹ (Le Monde, 21/10/1992). Từ
ngày lên nhậm chức Giáo hoàng đến cuối năm 1993, trong 15 năm, Jean-
Paul III đã 61 lần rời nước Ý và đi viếng thăm 108 nước, nghĩa là quá trên
nửa so các nước trên thế giới. Ông ta sang châu Phi 10 lần (thăm 36 nước),
sang châu Mỹ 9 lần (thăm tất cả các nước, trừ Cuba), sang Ba Lan
(Pologne) 4 lần, quê của Jean-Paul II và sang Pháp. (Le Monde,
18/10/1993)
Phong trào này bắt nguồn từ những võ sĩ yêu nước, biểu hiện tinh thần
quốc gia Trung Quốc bài ngoại, chống Kitô giáo và thiên về chế độ quân
chủ. Đấy là phản ứng của chủ nghĩa bảo thủ Trung Quốc trước hiểm họa
xâm lấn các thế lực ngoại bang. Thoạt tiên, phong trào bài ngoại xuất phát
từ một tổ chức bí mật ở Chan-Tong, là một phong trào chống thể chế quân
chủ, mặc dầu mục tiêu này không được minh xác công khai. Sau khi người
cầm đầu phong trào bị bắt xử tử, các thành viên của “Tổ chức võ sĩ bài
ngoại, công bình và hòa hợp”, đã nêu lên khẩu hiệu chống người ngoại
quốc và ủng hộ chế độ quân chủ. Phong trào của họ mau chóng trở thành
một phong trào đại chúng trong tỉnh Tche-Li. Vào năm 1900, đường lối
tuyên truyền của phong trào quần chúng này đặc biệt chú trọng vào những
vụ việc có tính chất tôn giáo xảy ra giữa Trung Quốc và cường quốc
phương Tây. Vụ sát hại linh mục Chapdelaire, một nhà truyền giáo trong
tỉnh Kouang-si (Quảng Tây) mà nhiệm sở của ông ta trong nội địa Trung
Quốc và hoàn toàn bất hợp pháp, đã tạo cho người Pháp có lý do để liên kết
với Anh quốc trong việc gửi một đạo quân viễn chinh đến Trung Quốc năm
1857. Điều khoản 13 của Hiệp ước Thiên Tân ký kết giữa Trung Quốc và
nước Pháp năm 1858, công nhận sự thờ cúng đạo Kitô tại Trung Quốc. Do
Thỏa ước Pháp - Trung ký kết tại Bắc Kinh vào năm 1860, Trung Quốc đã
công nhận các cơ sở tôn giáo và từ thiện của người Công giáo đã bị tịch thu
trong thời kỳ ngược đãi những tín đồ Kitô giáo, sẽ được hoàn trả lại cho
chủ sở hữu, qua trung gian của vị công sứ Pháp tại Trung Quốc. Từ điều