KHÚC MỘT
Trong văn chương nghệ thuật đã có nhiều người viết truyện, vẽ tranh, mô
tả các anh Gù. Điều ấy tôi biết. Có lẽ các anh Gù được sinh ra ở trên đời
này không phải chỉ để cho người ta kinh sợ. Tất cả những người bị tật
nguyền đều có một cái gì đó đặc biệt tinh anh. Tôi đã thấy có một anh Gù
trong rạp xiếc. Anh này rất lấy làm viên mãn sau mỗi lần diễn trò cùng chú
khỉ. Và càng viên mãn hơn khi bàn tay to (thật hiếm có bàn tay nào to như
thế) nắm được một nắm tiền lẻ mà khán giả hâm mộ ném tặng. Con khỉ thì
coi đồng tiền cũng như cái rác, thành thử nó cúc cung tận tụy lượm tiền
giúp anh. Trong số khán giả vô tư, chỉ cốt mua vui, có một người hét lên:
"Ngu như khỉ! Ranh như Gù!" khiến anh Gù rạp xiếc bỗng dưng tự ái. Và
thế là anh ta nằm co con tôm trên chiếc ghế đẩu, ông chủ rạp phải ra dỗ mãi
anh Gù mới đồng ý diễn trò tiếp. Người ta kể rằng: anh Gù rạp xiếc nuôi
được cả bố mẹ anh, cũng như nuôi cả rạp xiếc ấy, bằng cái sự gù của mình.
Trong chương trình mà thiếu tiết mục của anh, khách vơi đi già nửa.
Số tiền bố thí của khán giả, anh Gù có quyền sử dụng, nếu bị tước đoạt,
anh liền đình công! Tất nhiên anh cũng nhớ tới chú khỉ. Anh mười thì khỉ
ta cũng được một phần.
Tôi cũng có dịp làm quen với một anh gù đi Hon Đa, chạy mánh giữa Sài
Gòn hồi mới giải phóng. Những bao cát tiền Bắc trong tay anh ta, như có
phép màu giữa Bến Thành, chuyển giao cho đàn em, trong chừng hai tiếng
rưỡi đồng hồ, tụ về nơi quán nhậu thành ra những bao cát tiền Nam. Rồi số
tiền ấy lại được biến thành búp bê, khung xe đạp mà các chiến sĩ giải phóng
coi như món quà nhất thiết phải có trước khi về quê. Anh Gù chở một xe
Hon Đa búp bê nhấp nháy tới tận cổng doanh trại... Nhà anh ta là một biệt
thự khiêm nhường trong xiệc. Cô vợ mặt hoa da phấn cùng ba đứa con, hai
trai, một gái, chẳng đứa nào giống đứa nào. Cô cưng chiều anh ta tới mức
lạ lùng. Cô đón anh ta từ ngõ, dắt xe vô nhà, dẫn anh ta vào buồng tắm, tắm
cho anh, rồi đặt anh vào salon, với ly cà phê pha theo lối Pháp. Ba đứa con
