không thanh bình và người học rộng biết nhiều không thanh bình. Không
có nơi nào thanh bình. Đó là bản chất của thế gian.
Người ít tài sản sự nghiệp đau khổ, người tiền rừng bạc bể cũng đau khổ.
Trẻ con, người lớn, người già, mọi người đều đau khổ. Đau khổ vì già yếu,
đau khổ vì trẻ thơ, đau khổ vì giàu có và đau khổ vì bần hàn � tất cả chỉ là
đau khổ.
Khi cụ quán tưởng sự vật theo đường hướng này cụ sẽ thấy vô thường,
anicca, và bất toại nguyện, dukkha. Tại sao sự vật là vô thường và bất toại
nguyện? - Bởi vì sự vật là vô ngã, anatta.
Cả hai � xác thân nằm đây củ cụ, bệnh hoạn và đau đớn, và cái tâm hay
biết trạng thái bệnh hoạn và đau đớn ấy � đều được gọi là dhamma, pháp.
Thành phần không có hình sắc như những tư tưởng, những cảm thọ và tri
giác, được gọi là namadhamma, danh pháp. Còn cái mà bị nhức nhối và
đớn đau dày xéo thì được gọi là rupadhamma, sắc pháp. Vật chất là pháp,
dhamma, tinh thần cũng là pháp, dhamma. Như vậy chúng ta sống với
dhammas, trong dhammas, chúng ta là dhammas, pháp. Trong thực tế bất
luận ở đâu cũng không có tự ngã. Chỉ có những pháp không ngừng sanh
diệt. Đó là đường lối của sự vật.
Mỗi khi chúng ta tưởng niệm đức Thế Tôn, nhớ đến những lời dạy của
Ngài chính xác, đúng thật như thế nào, chúng ta vô cùng cảm kích nhận
định rằng Ngài xứng đáng là bậc được lễ bái cúng dường, đáng được tôn
sùng và kỉnh mộ dường bao. Mỗi khi chúng ta thấy được chân lý của điều
gì là chúng ta thấy lời dạy của Ngài, mặc dầu chưa bao giờ chúng ta thực
hành Giáo Pháp. Tuy nhiên, nếu chúng ta có kiến thức về những lời dạy của
đức Thế Tôn, có học và có hành nhưng chưa bao giờ thấy được chân lý của
sự vật thì chúng ta vẫn còn là người không nhà cửa.
Do đó, cụ hãy thấu hiểu điểm then chốt rằng tất cả mọi người, tất cả mọi
tạo vật, đều sắp lìa đời. Khi chúng sanh sống đủ thời gian thích ứng của
mình thì phải ra đi, theo con đường của mình. Người giàu, người nghèo,
người trẻ, người già, tất cả chúng sanh đều phải trải qua biến đổi này.
Khi nhận thức thế gian là vậy cụ sẽ cảm thấy rằng thế gian này quả thật
đáng chán. Khi thấy không có gì ổn định hay có thực chất mà ta có thể
