về với người đã cử hắn ta đi nếu không mang lại cho người ấy số hàng
được cất giữ mà Charles Đệ nhất, cha người ấy, đã uỷ nhiệm, và ngài hãy
giữ số vàng này, nó sẽ có thể hữu ích cho việc duy trì cuộc nội chiến.
Than ôi! Thưa ngài, đó là tình trạng ác nghiệt của vị hoàng tử đau khổ
đó. Hoặc ông phải chịu tàn tạ hoặc ông phải là sát nhân bởi vì tất cả đều
chống lại ông, tất cả đều xua đuổi ông, tất cả đều thù nghịch với ông trong
lúc đó ông lại là người có dấu ấn thiên định, cho nên để khỏi dối gạt dòng
giống, ông hoặc phải lấy lại ngai vàng, hoặc chịu chết trên đất nước nhà
thiêng liêng.
Thưa ngài, ngài đã nghe tôi nói xong. Bất cứ ai khác ngoài con người
danh tiếng đang nghe lời tôi đây, chắc tôi phải nói: Thưa ngài, ngài là người
nghèo. Đức vua biếu ngài một triệu đó như là tiền đặt cọc một món hàng
kếch sù; ngài hãy cầm lấy đi và phụng sự vua Charles Đệ nhị như tôi đã
phụng sự Charles Đệ nhất, và tôi tin chắc rằng Chúa đang nghe chúng ta,
thấy chúng ta, chỉ riêng Chúa là nhìn thấy ở ngài trái tim khép kín đối với
nhân loại dung thường. Tôi tin chắc rằng Chúa sẽ ban cho ngài một cuộc
sống hạnh phúc vĩnh cửu sau một cái chết an lành.
Nhưng với Đại tướng Monck, con người tiếng tăm mà tôi nghĩ có tấm
lòng cao thượng, thì tôi nói: Thưa ngài, trong lịch sử các dân tộc và các
vua, có dành cho ngài một chỗ đứng sáng chói, một vinh quang đời đời bất
diệt, thật đặc biệt, không để đổi lại quyền lợi nào khác hơn là sự an lành
cho quê hương của ngài và ích lợi của công lý, ngài phải là cột trụ của Đức
vua của ngài. Đã có rất nhiều kẻ là người đi chinh phục, những người tiếm
vị quang vinh. Riêng ngài, ngài sẽ bằng lòng làm người đạo đức nhất, liêm
khiết nhất và anh minh nhất trong các con người: Ngài đã cầm trong tay
một vương miện và thay vì đặt nó ngay ngắn trên đầu ngài, ngài sẽ đặt nó
lên đầu của người chủ nó. Ôi! Thưa ngài, hãy hành động như thế đi và ngài
sẽ truyền lại cho hậu thế một tên tuổi ai cũng thèm muốn mà không ai xứng
danh như thế cả.
Athos ngưng lại. Trong suốt thời gian nhà quý tộc danh giá thao thao bất
tuyệt, Monck không tỏ dấu tán thành hay phản đối gì cả, dù là suốt bài diễn
