Ông vừa muốn là được thấy ngay. Mặt trăng dịu mát và nhợt nhạt hiện ra
phía sau dãy núi dọc biển rồi soi bóng xuống mặt nước lăn tăn gợn sóng,
hình như đã lặng yên sau tiếng gầm mà Athos đã nghe, ánh trăng đó như
điểm ngọc, kim cương trên bờ cây, bụi cỏ, núi đồi. Các tảng đá xám như
những bóng ma lặng lẽ, đang ngửng chiếc đầu màu xanh lá để nhìn xét bãi
chiến trường dưới ánh trăng và Athos nhận ra rằng nơi này, lúc đánh nhau
không có người nào, bây giờ lại điểm đầy xác chết.
Ông cảm thấy rùng mình sợ hãi khi nhận ra bộ đồng phục trắng và xanh
của binh sĩ vùng Picardie, thanh gươm dài cán xanh và các khẩu súng tay
chạm hình hoa huệ nơi báng. Ông rùng mình sợ hãi khi nhìn thấy những vết
thương nứt nẻ, xám xịt nhìn lên bầu trời xanh thẳm, như muốn níu đòi lại
những linh hồn thoát ra qua đó.
Như khi ông nhìn thấy đàn ngựa bị mổ bụng, lưỡi lè bên mép, nằm yên
ngủ giữa vũng máu làm lấm láp cả chóp mao, cả bờm của chúng. Như khi
ông thấy con ngựa trắng của ông De Beaufort nằm dài, đầu dập nát ở ngay
hàng đầu các tử thi.
Athos đưa bàn tay lạnh ngắt lên trán, ngạc nhiên sao không thấy nó
nóng. Nhưng do cử chỉ đó, ông đoán ra là ông chứng kiến cảnh ngày hôm
sau một trận chiến xảy ra trên bờ biển Djidgelli của đoàn viễn chinh đã rời
bờ biển nước Pháp đi mất hút về phía chân trời mà ông đã đem cả tâm hồn
và thể xác vẫy chào khi nghe thấy ánh sáng mờ từ tiếng súng đại bác do
Công tước sai bắn chào vĩnh biệt Tổ quốc.
Ai lại có thể diễn tả được nỗi dằng xé của tâm hồn khi phải theo dõi
những xác chết đó, nhìn hết xác này qua xác khác để tìm ra thử trong ấy có
Raoul hay không? Ai lại có thể diễn tả được nỗi vui mừng say sưa khi
Athos nghiêng mình cảm ơn Chúa vì đã không thấy người ông lo sợ tìm
kiếm nằm lẫn lộn trong những kẻ đã chết. Tất cả những người đó nằm xếp
hàng, cứng đơ lạnh lẽo, rõ mặt, đồng lòng kính cẩn quay hết về phía Bá
tước De La Fère như để ông không lầm lẫn được trong chuyến tra xét âm
hồn này. Nhưng ông ngạc nhiên là tại sao không còn người nào sống ngoài
đống xác chết ấy. Đối với linh cảm của ông, toàn cảnh như là một chuyến
