Tôi liền nhân dịp tỏ-bày ý muốn của đảng chúng tôi cầu-viện. Họ
nói :
- Phàm là nước đồng-châu đồng-chủng với Nhật-bản thì quốc dân
Nhật-bản đều vui lòng giúp-đỡ phò-trì cho nhau luôn luôn. Nhưng mà việc
nầy có quan-hệ đến quốc-tế, phải làm sao được chính-phủ ngầm chịu giúp
cho thì mới có thể làm. Rủi việc đánh Nga vừa mới xong, chính-phủ nước
tôi chưa rảnh mà ngó-ngàng đến việc nào khác được. Các ông rán đợi ít lúc,
dân-đảng chúng tôi xin hết lòng với các ông, thế nào cũng có ngày đạt tới
mục-đích đừng lo.
Họ lại hỏi lại tôn-chỉ của đảng chúng tôi là quân-chủ hay dân-chủ ?
Tôi đáp :
- Mục-đích của đảng chúng tôi bây giờ cốt thiết hơn hết là làm cách
nào bắt-buộc người Pháp trả quyền độc-lập cho chúng tôi đã, còn như
quân-chủ hay dân-chủ lại là một vấn-đề khác, giờ chưa nghĩ đến. Song cứ
theo lịch-sử nước tôi xưa nay và dân-trí hiện-tại, thì quân-chủ phải hơn. Bởi
vậy đảng chúng tôi đã tôn một vị hoàng-thân là ông Kỳ-ngoại-hầu lên làm
Hội-chủ, thế là chúng tôi sắp-đặt quân-chủ nay mai đó.
Người Nhật vốn tôn-trọng đức Thiên-hoàng, tức là trợ tán-thành
chính-thể quân-chủ, cho nên họ cho lời tôi nói là phải.
Họ lại nói với tôi :
- Nay các ông rước được vị Hoàng-thân của quý-quốc sang đây, thì
giao-tình của chúng ta càng thêm tốt đẹp. Các ông nghĩ có phải không ?
Tôi nghĩ việc cầu-viện, có thành hay không chưa biết. Nhưng tôi đã
trốn nước ra ngoài như vậy, nếu tiếng-tăm bay ra, rủi-ro muôn một mà Hội-
chủ có hề gì, chắc là ảnh-hưởng đến việc đảng lớn lắm. Bây giờ tôi bèn
quyết kế trở về nước để mời Hội-chủ xuất-dương.
