Tôi là con dâu thứ ba. Chính vì thế mà của hồi môn của tôi khác các
chị là có thêm con bò cái đi theo. Đó là điều mà cả tháng trời mẹ phải
thuyết phục bố cho tôi mang theo. Con bò là nhà nước cho vay nuôi đẻ, để
nhà tôi thoát khỏi hộ nghèo chứ có phải của ăn của để gì đâu. Ây vậy mà
mẹ chấp nhận mất nó, chịu mang tiếng với xóm bản.
Mẹ bảo để tôi không phải như chị Máy, chị Cán thì con bò sẽ làm vía
tránh cho tôi khỏi phải làm hòn đá kê chân cột nhà họ Thào. Mẹ chép
miệng thương hại, nhưng cũng mừng cho các chị khi không bị bắt làm hòn
đá kê chân cột nhà người cả đời mà được trả lại nhà đẻ để sang nhà khác
làm dâu. Thế là người trên bản này đã nghĩ thoáng hơn xưa rồi. “Cứ như
xưa á, ngồi góc nhà cả đời mà nhìn dâu em vui với chồng nhé” - Tôi ghét
cái kiểu chép miệng ấy.
Con bò sẽ giúp tôi thoát khỏi cảnh quay trở lại nhà mẹ. Vì trước khi
được dắt ra buộc vào tay tôi nó đã được ông Khản cúng vía rồi. Mẹ chấp
nhận bỏ ra cả triệu bạc để xuống tận làng người Tày ở Mường Chang mời
ông thầy giỏi nhất vùng lên làm vía. Mẹ thừa biết người Mông và người
Tày không chung thầy cúng, nhưng cúng vía thay thì chỉ có ở người Tày
nên mẹ chấp nhận làm điều trái khoáy, tất nhiên là bố không biết.
Tôi đã chăn con bò của tôi, bò của mẹ chồng, của bố chồng cùng đàn
bò gần hai chục con. Từ khi nhà này chia con bò cái đầu tiên cho mẹ chồng
đến nay nó đã đẻ được bao nhiêu con. Nó đã đi gặp tổ tiên trước bà cũng
gần hai chục năm.
Bà đã qua bao nhiêu bò mẹ, bò con đến cả bò cháu rồi mà vẫn bình an
sống trên mãi đỉnh núi mù sương này.
Tôi không biết cảm giác sống để chờ ngày đi gặp tổ tiên dễ chịu hay
khó chịu. Nếu là tôi thì không dễ chịu, vì tôi thích sống hơn chết. Với bà thì
khác, đời người có bấy nhiêu thôi. Sống làm con dâu nhà họ Thào đã hơn
sáu chục năm, có lẽ quá đủ rồi nên muốn làm con ma nhà họ Thào thôi.
