Người Mèo ta, vốn chăm làm và chỉ được hưởng sung sướng từ đôi bàn tay,
không thể khác được.
Ta và Dỉ giống hệt đời trước, là bố và bác Sấn Hầu. Ta ham vui, ham
đi và muốn đứng trên đỉnh núi. Dỉ giống bác Sấn Hầu, an nhiên với nương
rộng, nương bằng và thích đứng vững dưới chân núi. Ta những tưởng, trên
đỉnh núi là cao, là hơn tất cả. Cả đời leo núi. Giờ đứng trên đây, lại chỉ có
một mình. Lúc nào gió cũng thổi bạt tiếng. Cái gì cũng có thể bị gió cuốn
đi. Đôi khi tiếng của mình ta cũng không nghe rõ. Chỉ tiếng gió là to, là
mạnh. Đứng trên đỉnh núi là cao, nhưng lại không có chỗ ngồi, chết không
đủ chỗ bằng để lấp đá.
Đến giờ mới nghĩ đến một chỗ để nằm trong đá thì đã không kịp. Chết
rồi, người Mèo ta không có cơ hội thay đổi chỗ nằm. Đã nằm đâu thì nằm
đấy. Lạ thật, tổ tiên sao không nghĩ đến điều này chứ. Sống còn du canh du
cư sao chết không thay đổi lấy một lần.
Ta một mình trên đỉnh núi, chết trên này thì không có chỗ cho xác
nằm. Giờ ta muốn xuống núi, muốn được đi cày nương đá như chú Dỉ thì
không được nữa. Cái người “câm không phải là câm, điếc không phải là
điếc” kia đã chặn đường xuống núi của ta, giống như xưa ta chặn đường lên
núi của bác. Để bây giờ về đến ngã ba Sà Vàn là thấy mặt nhau. Vào trong
nhà thì thôi, ra khỏi bờ rào đá là bác đã ở cổng. Cái bờ rào đá ta cố tình xây
cao hơn đầu người, cao nhất trên vùng cao nguyên này chỉ có mỗi mục đích
để bác không nhìn vào nhà ta được. Ôi, đời người Mèo càng đời sau càng
xa nhau. Nào anh em, nào dòng tộc, ai nào gắn bó mấy đời.
Sao tối nay nàng làm gì mà còn chưa vào. Sương thấm lấm tấm mặt
phản ta nằm. Khói thuốc không đuổi được sương. Lửa đốt khắp các phòng
mà sương vẫn luồn đến tận lưng. Phòng nào cũng đóng cửa, ai cũng co lại
chống chọi với cái rét. Sao năm nay rét thế. Bọn người Tây kia, cái giống
người của thằng Phăng Xoa vốn quen chịu rét châu Âu còn không dám ra
