những chỗ quen biết, hay những lúc anh ăn mặc không được tề chỉnh và
những người quen mà anh gặp trên phố đưa mắt nhìn đánh giá, lờ đi, giả bộ
như không quen biết, thế là anh làm mặt lạnh lùng kiêu ngạo tới mức thậm
chí không cả nhăn trán, cau mày. Không nhăn trán cau mày, thật ra, không
chỉ để thể hiện một bộ dạng. Đương nhiên điều đó cũng ít khi xảy ra, chỉ là
những lúc anh quá giận mất khôn; nhưng dẫu sao thì, dần từng tí một, thói
sĩ diện tách ra khỏi những nguyên cớ tạo ra nó trước đây và tập trung xung
quanh một vấn đề thường xuyên diễn ra trong đầu óc anh.
“Chắc là, - thỉnh thoảng anh nghĩ một cách châm biếm (anh thường nghĩ
về bản thân một cách châm biếm), - chắc có người nào đó ở chốn ấy quan
tâm tới việc tu tỉnh đạo đức cho mình, nên mới gửi đến cho mình những hồi
ức đáng nguyền rủa và “những giọt nước mắt ăn năn”. Thây kệ, chỉ phí
công thôi! Tất cả những thứ đó chỉ là những phát bắn đạn giả! Chả lẽ mình
lại không hiểu mình sao, cho dù có chảy những giọt nước mắt ăn năn hay tự
lên án bản thân đi chăng nữa, thì trong con người mình cũng chẳng có lấy
một li một lai tử tế nào thực sự là của mình cả, dẫu đã sống đến bốn mươi
năm tuổi đời ngốc nghếch này! Là bởi, giả thử ngay ngày mai lại xảy ra cái
sự quyến rũ nọ, chẳng hạn, vẫn lại xảy ra cái hoàn cảnh mà mình có lợi khi
tung tin đồn vợ của thầy nhận quà của mình, thì chắc là mình cũng sẽ làm,
không run sợ, mà còn làm việc này một cách bẩn hơn, tồi tệ hơn lần đầu;
thì đã rõ, vì đây là lần thứ hai, chứ không phải lần đầu. Lại nữa, giả thử
thằng oắt bá tước ấy lăng nhục mình một lần nữa xem, cái thằng con trai
một mà mười một năm trước mình đã từng bắn gãy cẳng ấy, - ngay lập tức
mình sẽ thách đấu và đóng nó vào áo quan luôn. Chẳng lẽ đó không phải là
đạn giả hay sao, và mong chờ được gì ở loại đạn ấy chứ! Với lại, nhớ đến
những chuyện ấy làm gì, khi mình còn chẳng biết cởi mở một cách tử tế,
thành thực với bản thân!”.
Và dẫu có không lặp lại sự kiện với vợ của ông thầy giáo và cũng chẳng
đóng ai vào áo quan, song chỉ mỗi ý nghĩ rằng nếu có điều kiện thì tất cả
những chuyện như vậy sẽ được lặp lại, gần như giết chết anh… thi thoảng.
