– Một sự thật hoàn hảo! - Anh quả quyết, không ngừng nghĩ ngợi và
phân tích. Cái gã Kvazimodo
từ thành phố T. ấy hoặc quá ngu ngốc,
hoặc quá cao thượng, để có thể yêu mến người tình của vợ mình, bà vợ suốt
hai mươi năm sống chung lão chẳng nhận ra được một điều gì! Lão kính
trọng mình mười năm trời, thờ phụng những kỉ niệm về mình, chẳng hạn
những “châm ngôn” của mình - Ôi trời, còn mình thì chẳng hiểu gì! Tối qua
lão không thể nói dối! Nhưng liệu lão có yêu mình khi chiều qua cùng lúc
lão vừa thổ lộ niềm yêu mến lại vừa nói từ “rửa hận”? Đúng vậy, yêu với
tất cả lòng căm thù, đó là thứ tình yêu mạnh nhất…
Mà cũng có thể, chắc là như vậy, rằng mình đã gây một ấn tượng to lớn ở
T., cái chính là rất to lớn và “dễ chịu”, và cái chính là đối với loại người
kiểu Siler trong hình hài Kvazimodo như lão điều ấy có thể xảy ra! Lão ta
phóng đại mình lên gấp cả trăm lần, là bởi mình làm lão ta quá kinh ngạc
với cái triết lí tỉnh lẻ nghèo nàn của lão… Kể cũng thú vị nếu biết được
mình làm lão kinh ngạc bởi điều gì? Của đáng tội, có thể chỉ là những chiếc
găng tay mới và biết cách mang chúng. Những gã Kvazimodo yêu cái đẹp,
ôi họ mới yêu làm sao chứ! Những chiếc găng tay cũng là quá đủ đối với
tâm hồn cao thượng, hơn nữa còn là tâm hồn của “những ông chồng muôn
thủa”. Những cái còn lại tự họ thêm vào gấp cả nghìn lần và thậm chí còn
đánh nhau vì anh, nếu như anh muốn điều đó. Lão ta đánh giá rất cao
những cách thức quyến rũ của mình! Có thể, chính những cách thức quyến
rũ làm lão sửng sốt, bất ngờ hơn cả. Còn tiếng kêu của lão khi ấy: “Nếu là
người ấy, thì sau chuyện này còn biết tin ai!”. Sau tiếng kêu như thế người
ta có thể biến thành con vật!…
Hừm! Lão đến đây để “ôm lấy mình và khóc”, như tự lão thể hiện một
cách ti tiện quái gở, tức là lão tới chính là để giết mình, nhưng lại nghĩ đến
để “ôm lấy mình và khóc”… Lão còn dẫn cả Liza tới. Nhưng nếu mình
cùng khóc than với lão, thì lão, có thể, sẽ tha thứ cho mình, là vì lão vô
cùng mong muốn tha thứ!.. Điều này thể hiện trong cuộc xung đột lần đầu
ở những câu nói méo mó vì say rượu, ở bộ dạng biếm họa và ở kiểu than
vãn kiểu đàn bà về việc mình mình bị xúc phạm. (Lão ta lấy hai tay làm
