William Saroyan
Người có trái tim trên miền cao nguyên
Dịch giả: Huy Tưởng
Chương 28
THIÊN TÀI
Có một nơi khá nổi tiếng, đó là tiệm Izzy, thuộc đường Pacific trên đại lộ
Grant ở San Francisco, nơi tôi vẫn thường đến uống bia và nhấm nháp vài
thứ, vào những năm 1930, với các bạn nhà văn, các thi sĩ, hoạ sĩ, điêu
khắc..thỉnh thoảng có gã chủ quán Izzy to kềnh, dân lai, từ thời đội mũ, ghé
vào tán phét tầm phào dăm ba câu nhạt thếch, lấy lệ. Khi Robert Mc
Almon, một trong những nhân vật trong "Thế Hệ Lạc Lõng" của GerTrude
stein ở Paris giữa những năm hai mươi, anh đến số 348 đường Carl bằng
tắc xi, khoảng năm 1935, để kể cho tôi nghe những chuyện về chính anh,
về các tác phẩm và tạp chí của các anh xuất bản bên đó, về những hoang
đường và danh tiếng của nhiều bằng hữu…Tôi đưa anh đến tiệm Izzy, vì tôi
cảm biết anh hẳn sẽ tìm thấy một cái gì từa tựa như bầu khí náo nhiệt của
các hội quán ở Paris. Hát hò, ngâm nga, bịa đặt bêu riếu, háo danh, hiềm
oán, tiêu diệt và chen chúc nhau từng khe hở ngột ngạt trên văn đàn, rống
tướng lên những chính kiến hẹp hòi thô lậu. Đêm nào ở Izzy cũng nhộn
nhịp, nhưng đêm đó là vui hơn cả, thỉnh thoảng tôi thấy Mc Almon có vẻ
ngơ ngáo và cô đơn, mãi đến gần hai giờ sáng thì anh chuồn đâu mất.
Chẳng bao giờ được gặp lại, nhưng tôi nhớ hầu hết những gì anh kể cho
nghe về đời sống giữa những kiều dân Mỹ, nhất là những nghệ sĩ tha hương
ở Paris, nhiều chuyện thú vị lạ lùng.
Truyện nhỏ này là một trong vài truyện về tiệm Izzy, tôi chẳng bao giờ
quên tiệm đó. Izzy đã chết, và tiệm cũng không còn, nhưng mọi người đều
nhớ tới anh và nhất là cái không khí ở tiệm vì nó có một cái gì liên hệ với
tuổi trẻ của họ. Mà có ai trong những thiên tài thường đến tiệm Izzy thực sự
hiểu? Theo tôi, thì chẳng mấy ai, trừ những người sau đây là thực sự hiểu:
Benjamino Bufano, một trong những điêu khắc gia vĩ đại thật sự của thế
giới, Mathew Barnes, hoạ sĩ, và Herb Cân, thi sĩ.
