Tôi cố nói hết để bạn cảm biết nó ra sao, bởi những cơn đau trong đầu của
tôi chẳng phải vì tôi là nhà văn, nó truy bức và hoành hành bạn và tôi cũng
như bao người còn sống, những kẻ chưa lao qua cõi trời Đâu Xuất kia vì
chiến tranh, vì tai nạn hay bệnh tật các thứ, đều như nhau cả. Tôi nói sẽ
không cạn hết những đáy tầng chập chùng của sinh tử, nhưng bạn hãy cho
một ý niệm khi nếm thấy cái vị chết vừa vương vướng trên đầu lưỡi mình.
Khi chúng ra vừa sinh ra đời, đó là một bắt đầu, nhưng ở đây cái bắt đầu
không là như vậy, cái bắt đầu tôi đang nghĩ và muốn nói tới đây là khi
chính bạn nhìn và lần đầu tiên thấy.
Cái bắt đầu tôi muốn nhấn mạnh là, khi bạn ra khỏi giấc mơ của vũ trụ và
cảm thấy cái vinh quang mãnh liệt, cái cô đơn của hiện hữu, của hiện hữu
từ hư vô, của sự tương quan với, và là một thành phần của nguồn tinh lực vĩ
đại, là một thực thể, toàn diện và bất tử, bình thường hay trầm trọng.
Cái bắt đầu là khi bạn nhận thức ra sự dị biệt giữa cái người ta giả vờ là, và
cái người ta là: chẳng là gì ngoài những trần khách của thế giới, những kẻ
vay mượn thời gian, đến và đi. không phải sở hữu chủ của bất cứ gì, ngoài
cái đặc quyền bản thể cư trú và chịu đưng thời gian. Con người là những
sinh linh màu nhiệm, lại không bao giờ xa cái chết hơn một phút, không
bao giờ rời bỏ vinh quang, và khi họ còn sống là còn trẻ con, bởi đời sống
luôn ở giai đoạn ấu thơ. Những người vào giây phút cuối cùng để đi đến cái
chết ở những tuổi như bảy mươi, tám hay chín mươi, đều tập tễnh như trẻ
nít hài nhi. Họ đi như đã đến, một cách bất lực.
Cứ cho là họ đã từng vĩ đại trước mắt đồng loại họ, hoặc bé mọn và vô
danh, hoặc dưới mắt Thượng Đế họ đã cao thượng, thánh thiện và chân
thành, như con người, khi họ đi vào khoảnh khắc cuối cùng đó, như những
con người đã đến đây, đã bước cái khoảnh khắc đầu tiên. Những khoảnh
khắc đó, khoảnh khắc đến nơi và khoảnh khắc rời bỏ, là những khoảnh
khắc huyền bí và mầu nhiệm, bình thường và, nếu chúng ta thích nói cách
