này hay thế khác, không bỏ sót một ai, dù vĩ đại hay nhỏ nhoi. Giáo sĩ xin
Thượng Đế ân điển, vua chúa xin Bề Trên tha thứ lỗi lầm, xin con dân lòng
trung thành. Mà thử hỏi, ai kẻ trên đời có thể khăng khăng đến mười năm
mà không cầu xin Đấng Chí Tôn xoá bỏ hay tha thứ cho những sai quấy
chứ?
Tôi thấy ăn mày vui và ăn mày buồn.
Một trong những đứa nhỏ ăn mày vui nhất mà tôi từng gặp là một thằng bé
người Nga, trạc tuổi chín hay mười gì đó, đón tàu hoả từ nhà ga một làng
nhỏ phía nam Kiev trên đường đi Kharkov. Nó đón tàu chạy từ tinh mơ
cùng chuyến với tôi, nó hát giọng lớn và đánh thức một số hành khách đang
mơ ngủ. Nó hát như một con gà trống sung sức giục giã mặt trời. Hát như
thiên thần cất tiếng. Nó ăn mặc rách rưới, chân không giày, nhưng nó có
một khuôn mặt sáng rỡ của thiên thần. giọng nó vang vang, mạnh và vui
nhất, vô uý mà mộc mạc nhất, và bài hát cũng vậy, dù tôi không hiểu lời
nhưng nhạc điệu tuôn trào trong trẻo đầy khí vị, vui vẻ , hân hoan, hoa mỹ,
mộc mạc, phong mạo, mạnh mẽ và vô uý. Một thằng bé ăn mày, chắc hẳn
đã mồ côi, một cái bang nhí, vô gia cự không cha không mẹ, không anh em
cậu dì các thứ, không bạn bè. Bạn bè ư? Trên đời có bao nhiêu người thì nó
có bấy nhiêu bạn, tốt xấu lẫn lộn một đống.
Tôi đang ngủ trên băng gỗ, toa hạng ba. Và giọng thằng bé như dòng nước
mát đánh thức dậy với tinh mơ, thấy khoái hoạt với thế giới và
Cộng Hoà Xô Viết, hoặc bất cứ những gì người ta xướng gọi lên.
Một bác nông phu đen đủi xứ Caucase trên băng đối diện cũng choàng dậy.
Ông châm một điếu thuốc Nga, hít vào, ngáp, rồi bắt đầu mỉm cười. Ông
phác một cử chỉ về phía tiếng hát và nói mấy câu tiếng Nga.
Bài ca mà thằng bé này hát không thể mô tả được, và cũng không làm sao
quên cho được, nó bắt đầu mạnh mẽ, hầu như mãnh liệt, giọng vút lớn lên,
tuy nhiên, như tiếng gáy một con gà, tiếng gáy mỗi lúc một trở nên cường
tráng một cách khó tin vào lúc sắp kết thúc với nỗi hân hoan buổi sáng,
thỉnh thoảng bài ca đạt đến chỗ hào sảng vui hoạt và hoan hỉ không sao ngờ
được.
Tôi ngồi dậy, duỗi các bắp thịt và châm một điếu thuốc Nga. Đoạn tôi vội