William Saroyan
Người có trái tim trên miền cao nguyên
Dịch giả: Huy Tưởng
Chương 13
Finlandia
Khi mới được nghe ca khúc Finlandia thì bạn nên biết rằng mình đang nghe
một bày tỏ đầy kiêu hãnh về thân phận con người trong một thế giới hỗn
mang cũng như trong chính niềm tĩnh mịch của riêng bạn, và tôi đã bị tràn
ngập như thế khi ghé qua Helsingfors, quê hơn của người đã soạn ra bài hát
như Thánh ca đó. Tôi cũng hết sức ngạc nhiên và cảm kích bởi cô gái làm
việc trong một tiệm nhạc đã chẳng hề lưỡng lự gọi điện thoại ngay cho tác
giả Sibelius, để cho ông biết là có một nhà văn người Mỹ trẻ, vừa yêu cầu
cho nghe bài Finandia bằng máy hát, rồi theo đề nghị của t, cô vui vẻ chỉ
cho tôi cách nào để có thể đến ngay được nhà ông ở tận một vùng quê, như
chuyện tôi xin hầu bạn đây. Và tôi thực sự thấy ông là một vĩ nhân.
Đang tản bộ xuống đường Annankatu ở Helsingfors thì tôi chợt thấy hai
chiếc kèn đồng, một chiếc cello, hai vĩ cầm, và một tấm hình Beethoven
trong tủ kính một cửa hiệu, và tôi nhớ đến âm nhạc với hết lòng tha thiết.
Bạn cũng thừa biết đấy, chúng ta bước vào lòng thế giới, với ngổn ngang
những tiếng còi tàu hực hỡ, tiếng kèn xe hơ hải chói tai, chưa hết, bạn thấy
thiên hạ tụ năm tụ bảy đỏ đỏ xanh xanh cố làm đủ thứ chuyện, này trong
những tiệm ăn haytrên những đường phố người ta rì rầm nói chuyện to nhỏ
đầy vẻ lo âu trầm uất tội nghiệp. Và nó phủ mờ âm nhạc trong lòng bạn,
nhưng rồi âm nhạc bỗng đánh thức bạn dậy, dịu dàng mà kỳ ảo.
Bạn nói, lạy Chúa, chả có gì khác. Sau khi xe lửa dừng lại và bạn bước
xuống, ở tàu thuỷ thì bạn xuống cầu tàu, ở phi cơ thì khi nó hạ cánh bạn
hãy đặt chân xuống mặt đất, chả có gì khác. Bạn đã đi cùng khắp hoặc
chẳng nơi nào cả. Các tên của thành phố trên bản đồ, trên hàng chữ lớn ở
nhà ga, còn tên quốc gia thì được chạm khắc trên các đồng tiền mà ta
