đèn một cách khá chính xác trong một đường kính từ mười bảy đến hai
mươi lăm phân, như cây kim chỉ phút của chiếc đồng hồ. Anh theo dõi xem
con vật định giở trò gì, cho đến khi một con bướm đêm có đôi cánh màu
xám đậm điểm chấm đen trắng bay phất phơ quanh đó. Nhiều lần cái bóng
to lớn của con bướm đêm hắt lên trần nhà, mỗi lần nó lao vào ống thông
phong; sau đó nó đậu trên cái quai đèn bằng kim loại, dáng bất động. Anh
dí điếu thuốc lá vào thân con vật. Trung tâm thần kinh của nó bị phá hủy
liền, và anh hất con côn trùng đang quằn quại đó xuống đường đi của con
nhện. Lập tức tấn thảm kịch chờ đợi bắt đầu. Con nhện nhào ngay tới, bám
chặt lấy nạn nhân còn ngắc ngoải. Rồi nó bò vòng quanh, kéo theo con mồi
lúc này đã bất động. Hình như nó đang liếm môi trước một bữa chén ngon
lành.
Những con nhện loại đó anh chưa được biết bao giờ. Loài này quả là
thông minh vì nó biết dùng ánh sáng thay cho mạng nhện. Giữa mỗi cái
mạng nhện con vật chỉ biết thụ động, chờ đợi, nhưng bên cây đèn đó nó có
thể nhử con mồi của nó lại gần. Dầu sao, điều kiện tiên quyết của phương
pháp này phải là một thứ ánh sáng thích hợp. Khó lòng mà kiếm nổi một
thứ ánh sáng tự nhiên như thế. Con vật ấy không thể làm nổi cái việc đi tìm
một ngọn lửa rừng hay lang thang dưới ánh trăng. Vậy thì đây có phải là
một loại nhện mới đã phát triển bản năng của nó bằng cách tiến hóa với loài
người? Đây không phải là một giả thiết tồi tệ gì. Nhưng trong trường hợp
này, ta có thể giải thích như thế nào về sự cuốn hút của ánh sáng đối với
một con bướm đêm? Loài bướm đêm khác với loài nhện, và ánh đèn khó có
thể coi là hữu ích trong việc duy trì các loài. Tuy vậy vẫn có một điểm
chung; cả hai hiện tượng đã xảy ra sau khi các nguồn sáng nhân tạo ra đời.
Sự kiện loài bướm đêm không bay về phía mặt trăng là một bằng chứng
hiển nhiên cho hiện tượng này. Nếu như đây là thói quen của một loài bướm
đêm thì điều đó có thể hiểu được. Song vì đây là điểm chung cho các loài
bướm đêm nên anh chỉ có thể kết luận rằng đây là một định luật bất di bất
dịch. Cái tiếng đập cánh mù quáng và điên cuồng do thứ ánh sáng nhân tạo
ấy gây ra... sự liên quan phi lý giữa loài nhện, bướm đêm và ánh sáng. Nếu
