NGƯỜI ĐÁNH CẮP SỰ THẬT - Trang 41

nhân danh một học thuyết, một lý thuyết nào đó, cũng nằm trong hạng mục
không phải phi nghĩa hay vô nghĩa. Có nghĩa, dù hành động gây sự đó là
phi nghĩa hay vô nghĩa thì cũng nói làm sao cho trở thành chính nghĩa.
Điều này kể ra cũng dễ làm thôi, bỡi vì nói chẳng qua là cách kết hợp các
hình thức ngôn ngữ theo ý muốn chủ quan của người nói. Các cuộc nới
nước diễn ra trong những thế kỷ qua hầu như được tiến hành cùng một cách
thức ấy, nếu có khác là khác về nơi chốn diễn ra.
Như vậy nới nước đã trở thành một kinh nghiệm lịch sử, thứ kinh nghiệm
luôn hấp dẫn những kẻ thích qui hoạch lại thế giới. Trong khi đó thì chưa
hề có một đúc kết nào về việc nới ruộng.
Không thể đi gây sự với ruộng bên, như gây sự với nước láng giềng, bỡi
không thể gây sự với đất đai. Và cũng không thể nới ruộng bằng cách lùa
bò sang cày ở ruộng bên.
Ông nội ông Ruông sống trải qua bốn triều vuaThành Thái, Duy Tân, Khải
Định và Bảo Đại. Luật vua cũng như lệ làng (tức luật bất thành văn) thời ấy
chưa để cho ai nới ruộng theo cách cứ việc lùa bò đến cày ruộng người
khác theo kiểu xua quân sang nước khác trong việc nới nước. Nói gút lại,
nới ruộng là công việc làm tùy thuộc mỗi hoàn cảnh trong cuộc sống.
Có thể nới ruộng chỉ là ước mơ của cả một đời người. Có thể nới ruộng là
làm công việc mua thêm ruộng. Trường hợp nới ruộng này chỉ xảy ra khi
có tiền bạc và có người muốn thu hẹp ruộng, tức có người bán ruộng. Cũng
có thể nới ruộng bằng cách sinh con cho đông để nhận được nhiều ruộng
công điền. Trường hợp này thì lệ thuộc vào chế độ ruộng đất của nhà nước.
Việc nới ruộng của ông nội ông Ruông lại lệ thuộc vào những con bờ của
khoảnh ruộng độc nhất của ông. Trong bốn khoảnh liên bờ với ruộng ông
có một khoảnh là của ông nội ông Rường. Phải nói rằng ông nội ông
Rường cũng là người có đầu óc làm ăn (nói theo ngày nay là có tư duy kinh
tế) chẳng kém ông nội ông Ruông. Phải nới rộng diện tích ruộng để tăng
sản phẩm thóc. Cả ông nội ông Ruông cả ông nội ông Rường đều đặt ra kế
hoạch nới ruộng bằng cách bớt bờ. Mà trong bảy bờ ruộng của hai khoảnh
đó thì chỉ có mỗi cái bờ chung của hai khoảnh đó là lớn nhất. Điều này có
nghĩa là hai ông đều có kế hoạch xén bớt cái bờ chung đó. Nhưng nới