-Mỗi lần nghe ông kể chuyện, tôi lại thấy ông như một pho sử sống.
-Chuyện đó đã rõ. Chỉ cần nói thêm với ông rằng Phan Rường thời trai trẻ
đã dự vào trang sử oanh liệt của nước Phờ răng xe.
-Ông muồn nói đến việc giải phóng nước Pháp khỏi ách phát xít Đức hồi
năm bốn mươi bốn?
-Phải. Từ ĐịaTrung Hải đổ bộ lên bờ biển phía nam Pháp. Rồi thọc sâu vào
thung lũng sông Rôn, tiến về phía bắc. Rồi sau đó là hội quân ở Dijon.
-Có nghĩa cánh quân đồng minh đổ bộ ở nam Pháp đã gặp cánh quân đồng
minh đổ bộ ở Normangdi, bắc Pháp.
-Phải. Tập đoàn quân thứ nhất của Pháp. Đó là đơn vị chiến đấu của tôi
trong cánh quân đồng minh đổ bộ ở nam Pháp. Việc đuổi quân quốc xã ra
khỏi nuớc Pháp trong đó có công của tôi.
-Thì xưa nay ở làng ta có ai phủ nhận chuyện đó đâu.
-Nhưng sẵn cuộc đây tôi phải tuyên bố thêm với ông rằng, việc tham gia
đánh bại thằng cha Hít le, thằng cha đốt dân Do Thái, thằng cha đã làm chết
mấy chục triệu người trên thế giới, là tôi đã dự vào trang sử oanh liệt của
lịch sử thế giới.
-Chuyện đó thì có thể nói như vậy. Vì bấy giờ cả thế giới chống phát xít,
chứ riêng gì đám lính viễn chinh của ông. Nhưng chuyện dự vào trang sử
nước Pháp thì phải xem xét lại.
-Phải xem xét lại? Nhưng tại sao?
-Lẽ ra lúc ấy ông phải làm công việc đuổi đám Pháp thực dân ra khỏi đất
nước ông, chứ không phải sang giữ nhà cho nước Pháp, có phải vậy không?
-Phải.
-Thế đấy. Ông có tham chiến, nhưng là bị đưa đi tham chiến. Nên công của
ông ở nước Pháp là công của một kiếm khách.
-Là kiếm khách? Nhưng là kiếm khách của ai?
-Thì cứ coi như là kiếm khách của Đờ Gôn.
Lại một câu nói nữa của ông Ruông làm cho ông Rường thấy khoái chí.
Sau cuộc chuyện trò ấy ông Rường đi khắp làng trên xóm dưới để nói cho
mọi người biết một thời ông từng là kiếm khách của tướng Đờ Gôn..
