NGƯỜI ĐÁNH CẮP SỰ THẬT - Trang 73

học được chữ thì cha ông hết đường cản. Còn ông giáo Lựu thì không làm
cách nào để cản đám học trò nhỏ của ông không ồ lên cười mỗi lần nhìn
thấy ông Ruông uốn môi uốn lưỡi để ráp vần quốc ngữ. Nhưng phải thừa
nhận ông là kẻ tài hoa. Lúc làng Dầu của ông cùng với cả nước cùng lúc
tiến hành ba cuộc chiến chống giặc xâm lược Pháp, chống giặc đói và
chống giặc dốt, thì ông vừa là chiến sĩ trên mặt trận chống giặc đói, tức tiếp
tục cày bừa, vừa là chiến sĩ trên mặt trận chống giặc dốt, tức làm thầy giáo
dạy chữ quốc ngữ cho bà con trong làng. Danh xưng ông giáo Ruông tồn
tại cho đến khi triều ông Diệm đổ. Ông Ruông xem đi xem lại trong tiếng
Việt thì thấy từ Ruông không có nghĩa nào cả. Nhưng nếu không có giai
đoạn lịch sử ông Quứt làm hương bộ, thằng con trai út tám tuổi của ông
làm thư ký cho ông, thì không có tên Lê Ruông. Nói tóm, tên Ruông của
ông là do lịch sử mà có. Ruông tuy vô nghĩa, nhưng là con đẻ của lịch sử
nên cũng hiển hách chẳng kém Ruộng là một trong những yếu tố của văn
minh Lạc Việt.