Bữa chiều đơn giản hơn, thường không phải dọn mâm. Cả nhà ngồi vây
quanh nồi khoai luộc. Mỗi khẩu phần được chia từ hai đến ba củ, sàn sàn
bằng ngón chân cái người lớn. Thứ khoai dỡ non, mới chỉ là một loại dây
chưa biến thành củ. Từ chập tối tới lúc nhắm mắt ngủ được thời gian mới
dài làm sao. Thắng cố nhịn, chứ hai đứa em thì phụng phịu suốt buổi vì đói.
Nhưng mọi việc được thu xếp gọn gàng ngay bằng một chiếc roi giang mẹ
gài ở vách liếp. Bà quật mà không cho khóc, bắt nhắc đi, nhắc lại câu:
"Cơm có bữa, chợ có phiên", nhắc đến mỏi mồm, không còn kêu đói được
nữa mới tha. Rồi những cuốn phim được xem cũng đã gieo vào tâm hồn bé
Thắng những ấn tượng rất mạnh. Bãi chiếu phim ở một khoảng trống giữa
rừng. Phải đốt đuốc đi hàng giờ, lội qua ba bốn đoạn suối, nhưng có sức
cuốn hút thật kỳ lạ. Giữa tiếng máy nổ chạy xình xịch át cả tiếng nhạc và
tiếng thuyết minh, song chẳng hề gì. Sức cuốn hút, hấp dẫn là ở hình ảnh về
đất nước và những con người trên tấm phông trắng kia. Thật là thần tiên
với những cánh đồng đầy lúc mì và hoa. Những con người thì béo tốt, đàn
bà mặc váy, đàn ông đi ủng cao, kéo đàn ác coóc, quấn lấy nhau hào hùng
với xe tăng, đại bác, máy bay và ngựa chiến nữa. Thắng còn nhớ một đoạn
tả một cô Masa nào đó, gùi một túi bánh mì và chạy. Đạn của bọn phát xít
bắn đuổi theo. Khi cô về được đến chiến hào, bẻ chiếc bánh mì ra, ở giữa
có một đầu đạn nhọt hoắt. Thật là tuyệt diệu, cái bánh mì Nga vừa ăn no
bụng, vừa như tấm lá chắn che đỡ, cứu người thoát chết. Tất cả ký ức xa
xôi ấy vụt sống dậy trong lòng Thắng. Giờ đây Thắng muốn kể cho bà
thiếu tá nghe từ đầu, từ những kỷ niệm thời thơ ấu cho tới những sự việc
mới diễn ra gần đây. Lý giải cho bà hiểu rằng, vì sao Thắng đã kiên trì vượt
qua mọi thử thách trớ trêu của số phận trong một khoảng thời gian dài đủ
cho một trung uý quèn lên cấp tướng để tới được đây.
Trong con mắt người Việt Nam, chữ giầu bao giờ cũng gắn liền với chữ
sang. Được ra nước ngoài, nhất là được đi đến nước Nga thì vinh dự lắm.
Không ít những ông bố, bà mẹ, những người đang yêu không kể về người
thân của mình đang chiến đấu ở chiến trường mà lại khoe những người
đang sống, học tập và làm việc ở Nga. Và chỉ những con người đó mới đem
