II
Thế là tôi lại bị ném lên vỉa hè Pari, trong túi chỉ còn bốn mươi
phơrăng, và xích mích với tất cả các trường đại học nước Pháp và Navarơ.
Bây giờ tôi xoay về ngả nào đây?
Tôi không còn như xưa nữa: tám tháng ở tỉnh nhỏ đã thay đổi con
người tôi.
Trong suốt mười năm, tôi đã sống như một kẻ nghiện rượu sợ bị suy
sụp sau ngày uống say, và rồi lại bị ma men ám ảnh, vừa ngủ dậy là nhảy sổ
vô vào rượu, và lúc nào cũng giữ một chai vừa tầm bàn tay run rẩy. Tôi say
sưa bằng nước bọt.
Và thường khi tôi can đảm một cách vô ích.
Chính ngay những kẻ mà tôi cống hiến một niềm vui để che giấu nỗi
đau khổ tôi hay để giải khuây nỗi đau khổ của họ, họ đã không hiểu và cảm
ơn tôi mà lại còn cho tôi là dân xứ Ôvecnhơ và là kẻ độc ác. Bọn đầu óc
thiển cận tâm địa đớn hèn ấy, họ không thấy rằng tôi đã ném lời mỉa mai
lên những niềm đau đớn, như người ta đeo mũi giả trên một mụn ung thư,
và ruột gan tôi quặn đau khi tôi bông lơn để khuây dịu nỗi khổ cực chung
của chúng ta, tựa như người ta nắm tay đấm vỡ một ô cửa kính để khí trời
vào một nơi ngột ngạt!
Thật cực lòng mà phải quy phục!
Tôi đã làm gì từ khi tỉnh nhỏ kia về?… Tôi không nhớ nữa. Tôi đã
sống kiểu như một con vật, như ở tỉnh ấy, nhưng không còn niềm vui có
đồng cỏ để gặm và có ổ để nằm.
Chẳng lẽ cho tới khi nào nằm nghĩa trang, tôi chỉ có việc chống chọi
với cuộc sống mà không ra được khỏi bóng tối, không có được ít nhất một
trận giao tranh dưới ánh mặt trời hay sao?
Mặc kệ! Họ muốn bảo là phản bội cũng mặc!
