XVII
Các đồng chí khác đâu? Ai giữ những chức vụ quan trọng?
Không có ai là người có tên tuổi cả - Đó là anh này hoặc anh nọ, lấy
hú họa trong Ủy ban trung ương. Trong cảnh lộn xộn của chiến đấu, người
ta đã không có thì giờ để chọn. Vấn đề chỉ là cắm được lá cờ vô sản vào
chỗ của lá cờ tư sản… bất cứ anh thủy thủ nhỏ nào tới trước cũng có thể
làm được việc ấy, chẳng khác gì người thuyền trưởng.
- Ai giữ Bộ nội vụ? Anh biết không?
- Tôi chẳng biết tí gì cả! Một tay thủ lĩnh nói. Vậy anh tới đó xem sao,
Vanh-trax ạ; nếu không có ai thì anh ở đấy hoặc anh giúp các đồng chí, nếu
họ bị lung túng.
- Quảng trường Bô-vô, Bộ nội vụ ở đấy phải không?
Tôi cũng không chắc lắm. Nhưng tôi nhớ hình như sau ngày mồng 4
tháng chín, người ta đã tới đó để gặp Lô-ri-ê vì một người nào đó bị nền
Cộng hòa mới bắt do một chuyện gì không biết nữa.
Chính một anh thợ giặt ngồi để “ký” ở Bộ nội vụ; Grê-li-ê, một chàng
trai tốt mà tôi đã quen từ hồi ở Be-lơ-vin, dạo ấy anh ta ngẫu nhiên làm phó
của tôi, vào đêm 31 tháng mười, ở tòa Thị chính La Vi-let.
Anh ký những mệnh lệnh đầy rẫy những chữ dùng sai, nhưng cũng
đầy rẫy những ý đồ cách mạng, và từ dạo anh ở đấy, anh đã tổ chức một
cuộc khởi nghĩa kinh khủng chống ngữ pháp.
Bút pháp của anh, những phụ âm thêm thắt của anh, sự coi thường
phân từ và lối kết hợp của nó, những nét bút của anh vào đuôi các từ số
nhiều, đã đem lại cho anh một trung đoàn và một cỗ đại bác.
Tất cả những nhân viên nào không chuồn tới Véc-xây, từ ông trưởng
phòng vận áo rơ-đanh-gốt sờn rách cho tới người phục vụ vận đồng phục
chỉnh tề, tất cả đều sợ con người nổ súng vào chính tả như vậy, ấn Nô-en và
