XXXIV
Thứ bảy. Quảng trường Ba-cột.
Người ta phải đứng suốt đêm. Tới rạng đông. Cuốcnê, Theixz,
Camêlina và tôi, chúng tôi lại xuôi về Pari.
Phố Angulêm vẫn còn cầm cự. Chính tiểu đoàn 209, mà Camêlina là
người vác cờ, đang chống giữ một cách tuyệt vọng ở đó.
Lúc mọi người thấy Camêlina đến, họ đã hoan nghênh anh nhiệt liệt.
Còn tôi, họ cũng mến thật đấy nhưng có chỗ hơi khinh thường. Trước hết,
tôi là người của “Chính phủ”, sau nữa, cả đời tôi chẳng biết đeo cái gì kể cả
chiếc băng mà tôi đeo khi thì quá cao, khi lại quá thấp, và trước hồi nguy
biến này, tôi ỉu xìu cầm nó trong tay, cuốn nó trong tờ báo - như một con
tôm hùm.
- Này! Cái nhà ông điệu bộ phải gió kia, đứng khoanh tay làm điệu
Bôđanh
ở trên ấy thoải mái lắm nhỉ, trong khi bọn này phải bò bốn chân
để nhai bùn như thế này.
Quả là từ một tiếng đồng hồ, họ phải nằm áp bụng xuống bùn, mặt
mũi lem luốc, quần áo bê bết đất, để chĩa súng bắn qua lỗ châu mai sát đất,
và làm cho bọn địch khốn khổ.
Vị ủy viên Công xã đứng tựa vào góc rào chướng ngại. Trán vị nhô lên
cao hơn cả đống đá, và đạn bắn xung quanh thành một vầng hào quang
đang bắt đầu thu hẹp lại. Nhưng dân đánh đấm không hài lòng: vị này cũng
chia xẻ phần nguy hiểm thật đấy, nhưng vị cũng phải đánh đấm, phải ăn
cát, lấm mõm, phệt xuống đất như anh em kia!
- Ông điệu bộ, thôi đi đi!
Chậc! Rốt cuộc, họ làm rầy tôi! Họ đã không nghe tôi nữa thì tôi lấy
lại quyền tự do của tôi và chọn lấy miếng đất của tôi.
Hồi xưa, dạo tôi chỉ huy tiểu đoàn 191, tôi đã bù lại cái vẻ dân vệ và
sự bất lực về quân sự của tôi bằng cách thề rằng lúc lâm nguy, tôi sẽ ở lại
