nhục, một tín đồ gia-tô, nhưng cặp môi run rẩy bộc lộ nhiệt tình của một
người vững tin, và giọng nói “dễ cảm” tiết lậu tâm hồn của con người cầm
giũa ấy. Lời nói vọt ra, nóng hổi và vang động giữa một cơn giận rung lên;
nhưng cử chỉ của anh giản dị, cũng như quần áo anh mặc giống mọi người
và chiếc mũ bẹt. Câu nói của anh chẳng bốc lửa – mặc dù nó nóng bỏng!
Cái đầu con người mơ mộng này không cựa quậy trên thân hình mảnh
dẻ, bàn tay nắm lại không rung chuyển diễn đàn, cử chỉ của anh không như
thụi vào ngực kẻ địch.
Anh tỳ tay lên một quyển sách, cũng như khi xưa anh làm giáo viên và
coi lớp học.
Đôi khi, lúc bắt đầu nói, anh có vẻ giảng bài và cầm thước kẻ trong
tay; nhưng một khi vào vấn đề, anh quên mất cái giọng ông giáo, và đột
nhiên trở thành một tay rèn tư tưởng, nó bốc khói dưới nhát búa quai thẳng
cánh của anh. Anh nện thẳng và mạnh! Đó là kẻ đáng gờm nhất trong giới
hùng biện, bởi vì anh ít lời, có lý lẽ… và mang mật đắng.
Đó là mật đắng của nhân dân, của quần chúng đông đảo có vầng trán
lấm đất mà anh mang trong máu, và nó làm vàng khè những câu nói trọn
vẹn của anh, và nó đem lại cho những lời ứng khẩu của anh mầu sắc những
huân chương bằng vàng cũ.
Anh, người thầy cãi của những kẻ chảy máu, mang nặng cái bệnh
vàng da cách mạng, có cái nhậy cảm của kẻ bị lột da con người bị thương
ấy, không chủ tâm mà làm người khác bị thương! Nhưng đầy lòng chân thật
và can đảm – và cuộc đời anh cũng lớn tiếng như tài hùng biện của anh để
bênh vực những điều anh tin tưởng. Cái anh Lơ-frăng-xe ấy là nhà đại hùng
biện của đảng xã hội.
Đuy-ca-xơ – một người phanh thây. Anh phanh cặp mắt tròn xoe; anh
phanh đôi khuỷu tay nhọn hoắt; anh phanh đôi chân đi vòng kiềng; anh
phanh cái miệng hề như kẽ ống tiền, từ đó thoát ra một giọng nói the thé và
khịt mũi, nó không những làm sầy nhĩ tai, mà còn tượt cả da.
- Cậu giống một con mèo vàng ỉa ở bếp tro, Đa-côx-ta bảo anh.
