“Cuộc đời của Anton đã vỡ vụn sau chiến tranh, cũng như tôi và gia đình
của chúng tôi. Trong những năm sau này tình hình còn khó khăn hơn. Ông
ấy vất vả làm việc, nhưng mỗi đồng kron kiếm được đều tiêu sạch vào
thuốc và rượu. Giáng sinh và Năm mới luôn là dịp trọng đại trong năm do
con cháu chúng tôi tề tựu về đây, và để tránh cho chúng nó lo lắng, ông ấy
cố gắng sống điều độ trong vài ngày. Nhưng mùa thu vừa rồi, tôi thực sự
khánh kiệt. Chúng tôi nợ tiền và tôi không còn bạn bè nào có thể vay mượn
được. Tôi thật sự cần 80 kron để trả những món nợ cấp bách nhất trước
Giáng sinh và cần hơn 100 kron nữa để mua thức ăn và quà cho Giáng sinh.
Tôi thậm chí không biết làm sao xoay nổi 50 kron. Tôi chẳng còn thứ gì giá
trị để cầm cố. Và rồi, như một phép màu, Kristian đứng đây và đưa tôi bốn
tờ 50 kron. Thế là tôi đành nuốt lòng tự trọng vào trong và chấp nhận
khoản tiền đó. Cảm giác thật kinh khủng khi đánh đổi những lời nói dối của
mình cho lễ Giáng sinh, và đã hơn một lần tôi đi ngủ với hai hàng nước
mắt. Nhưng rồi lũ trẻ đã có thể ăn mừng ‘Giáng sinh cuối cùng của Anton’
với ông ấy, cùng thức ăn ngon và những món quà to chưa từng thấy. Và tôi
an ủi bản thân với suy nghĩ rằng người ta chấp nhận những khoản tiền bịt
miệng vì những lí do còn tồi tệ hơn thế nhiều.”
Tôi nhìn vào bức ảnh của bà vợ ông gác dan với đàn cháu của bà và nhận
ra rằng quả thực có nhiều người khác từng chấp nhận những đồng tiền dơ
bẩn vì những lí do khuất tất hơn nhiều. Vậy nên tôi nói với bà sự thật - rằng
cá nhân tôi dễ dàng thông cảm việc này, và chúng tôi có thể bỏ qua những
hệ lụy pháp lý, xem như nó chỉ đơn giản là một việc hoàn thiện lời khai
miệng. Và với điều kiện là từ giờ trở đi chúng tôi phải được nghe sự thật và
không gì khác ngoài sự thật. Bà ta nom nhẹ nhõm thấy rõ, bà đặt tay lên
ngực và hứa sẽ làm thế.
“Tôi mới biết việc chồng bà tham gia tích cực trong phong trào Kháng
chiến. Theo bà biết thì thời đó ông ấy có liên lạc với ông Harald olesen hay
không?”
Bà Randi tươi tỉnh hẳn khi nhớ về những ngày xưa và mỉm cười tự hào
trước khi nói tiếp.
