chẳng giúp gì được ở đây cả. Trên chiếc ghế xếp này tôi không dám mạo
hiểm vượt qua giáo lý. Dần dà tôi nhận ra rằng mình chẳng hiểu gì hết thảy,
cố tìm hiểu mình và nỗi thống khổ của mình chỉ tổ nhức đầu thôi. Một gã
đàn ông ba mươi tám tuổi giữa trăm mối ngổn ngang mà không biết phải
làm gì. Tôi thật ngu dốt biết bao. Nay tôi nghiệm ra điều này: tôi được
khuyến khích trách móc tất cả mọi người (ngoại trừ bản thân mình) về đủ
chuyện: cha mẹ, thời thơ ấu khốn khổ, Giáo hội, người Anh.
Ở New York người ta, nhất là Alberta, bảo tôi: Anh cần được giúp đỡ.
Tôi hiểu ý họ muốn nói: Đầu óc anh không được ổn đấy. Phải đi khám bác
sĩ tâm thần thôi.
Nàng dai như đỉa. Nàng bảo thật khó sống nổi với tôi, nàng lấy giờ
khám cho tôi ở một nhà phân tâm học trên đ East Ninety-sixth, nơi có nhiều
phòng mạch của các bác sĩ tâm thần. Tên ông ta là Henry. Tôi bị hố khi bảo
rằng trông ông ta giống Jeeves. Ông ta hỏi: Jeeves là ai? và không hài lòng
khi tôi kể về nhân vật này của P.G. Wodehouse. Ông ta nhướng mày giống
y tay Jeeves và tôi thấy mình như một thằng điên. Vả lại tôi chẳng biết
mình có chuyện gì ở phòng mạch này. Qua những lớp tâm lý ở Đại học
New York tôi được biết rằng tinh thần con người ta gồm nhiều phần khác
nhau: ý thức, vô thức, tiềm thức, cái Tôi, bản năng vô thức, dục tình và có
thể còn vài ngóc ngách nữa là nơi lũ quỷ ẩn náu. Đó là phạm vi hiểu biết
của tôi, nếu có thể gọi đó là hiểu biết. Rồi tôi thắc mắc sao lại phải trả đồng
tiền mình đổ mồ hôi sôi nước mắt mới kiếm nổi để ngồi đối diện người đàn
ông đang ghi nguệch ngoạc vào một quyển sổ đặt ngang cằm, thỉnh thoảng
dừng lại đăm đăm nhìn tôi như thể tôi là một giống người quái lạ.
Họa hoằn lắm ông ta mới lên tiếng, khiến tôi cảm thấy phải lấp những
khoảng trống yên lặng, bằng không hai chúng tôi sẽ chỉ ngồi đó trố mắt
nhìn nhau. Ông ta cũng chẳng buồn hỏi: Ông thấy chuyện ấy thế nào? như
người ta vẫn hỏi trong phim. Khi ông ta gập quyển sổ lại thì tôi biết là xong
rồi, đến giờ trả tiền cho ông ta. Lần đầu tiên ông ta bảo sẽ không tính trọn
tiền thù lao đâu. Tôi được bớt vì là thầy giáo nghèo. Tôi muốn trả lời rằng
tôi không cần được cứu tế, nhưng lại thôi vì tôi hiếm khi nói ra những điều
mình nghĩ.
