Tôi ngồi trong thư viện làm phong phú thêm chồng thẻ cao nghệu của
mình. Uống rượu chỉ làm đầu óc tôi mụ mị thêm. Tôi đi bộ thật lâu quanh
thành phố, xuôi đường này, ngược đường kia. Tôi gặp một người đàn bà,
một người Tin lành, và chúng tôi ngủ với nhau. Nàng yêu tôi, mà tôi không
rõ tại sao.
Tôi lang thang trên đường phố Dublin tìm cửa vào. Tôi nhận thấy rằng
thành phố nào cũng đều có một lối vào cho người ngoài và du khách. Ở
New York, đối với tôi, đó là các trường học, các quán nước và tình bạn. Ở
Dublin không có cửa nào cho tôi. Cuối cùng tôi phải thú nhận mình thiếu
vắng gì: thiếu vắng New York. Mới đầu tôi không chấp nhận cảm giác này.
Xéo đi. Để tôi yên. Tôi yêu Dublin. Hãy nhìn vào lịch sử: mỗi con đường
đều đầy ắp quá khứ. Ngay từ nhỏ ở Limerick tôi đã mơ về Dublin. Phải rồi,
nhưng mà, phải rồi, nhưng mà, hẳn ông dượng Pa Keating của tôi sẽ nói thế
này: Cháu sắp bốn mươi rồi đấy, đã tới lúc hoặc ị hoặc xuống khỏi bồn xí.
Trước khi tôi rời Trinity, giáo sư Walton liếc nhìn đống thẻ của tôi rồi
kêu: Trời đất ơi!
Tháng Giêng năm 1971 tôi trở về New York, bỏ dở luận án tiến sĩ.
Alberta có thai. Chuyện này xảy ra vào mùa hè trước, khi chúng tôi đi nghỉ
hai tuần ở Nantucket. Tôi bảo rằng tôi có thể tiếp tục nghiên cứu ở thư viện
đường Forty-second ở New York. Nàng rất ấn tượng trước cái túi đầy
những thẻ của tôi, nhưng muốn biết để dùng vào chuyện gì.
Mỗi thứ Bảy tôi ngồi trong phòng đọc phía Namm của thư viện đường
Forty-second. Lẽ ra tôi phải ngồi trong phòng đọc phía Bắc cơ, là nơi dành
cho văn học, nhưng vì tôi tìm thấy ở phòng đọc phía Nam thấy quyển Cuộc
đời các vị thánh, chúng thu hút quá không lờ nổi. Rồi tôi ngẫu nhiên gặp
được những bài tường thuật về việc xây con đường xe lửa xuyên lục địa,
chuyện những người thợ Ireland và Trung Hoa đã thi đua từ hai hướng
ngược nhau, chuyện cánh Ireland uống rượu hủy hoại sức khỏe, còn cánh
Trung Hoa hút thuốc phiện rồi nghỉ ngơi, chuyện cánh Ireland món gì cũng
ăn, trong khi cánh Trung Hoa tự nấu nướng những món họ biết và ưa thích,
chuyện cánh Trung Hoa chẳng bao giờ hát hò trong lúc làm việc, còn cánh
