tiếp nhau và đôi khi tất cả cùng một lúc.
Trước hết ông hành động trái ngược hẳn với Catherine, với nỗi căm hờn
cay đắng, biến thành hận thù xuyên sâu vào mỗi hành động. Ông bao bọc
những đứa con trong một gia đình đẹp đẽ và giàu có nhất trong những gia
đình nhà vua trên thế giới và tạo dựng cho Đại quận công Alexandre thống
lĩnh quân sự ở Saint-Peterbourg. Về Hoàng hậu Marie cho đến nay rất đáng
thương hại vì phải xa chồng, bà rất ngạc nhiên và sợ hãi khi thấy ông trở về
và vẫn tốt và mến thương bà. Những lợi lộc bà có được gấp đôi nhưng bà
vẫn nghi ngờ rồi thái độ âu yếm kèm theo ân huệ làm bà tin tưởng vì bà có
một tâm hồn thánh thiện của một bà mẹ, và tấm lòng cao thượng của đàn
bà.
Với cách đối nghịch quen thuộc và thể hiện lúc bất ngờ nhất, sắc lệnh đầu
tiên của Paul là ngừng tuyển lính mới theo lệnh của Catherine, bớt đi trong
vương quốc một trăm nông nô. Biện pháp này vượt quá lòng nhân đạo, là
vấn đề chính trị vì đưa lại cho nhà vua mới lòng biết ơn của giới quý tộc vì
đã giúp họ bớt đi khoản thuế quân sự và đỡ phải cung cấp người.
Zoubov, người thân cận cuối cùng của Catherine, tưởng đã mất hết khi mất
bà hoàng và sợ hãi không chỉ vì sự tự do mà còn về mạng sống. Paul Đệ
nhất gọi ông đến, xác nhận nhiệm vụ của ông, trao cho ông gậy chỉ huy của
người phụ trách cận vệ mà ông vừa đuổi đi và nói "Ông tiếp tục làm nhiệm
vụ trong đoàn cận vệ của mẹ tôi; hy vọng ông phục ta cũng trung thành như
khi phục vụ bà vậy"
Kosciuszko bị cầm tù, cấm cố trong nhà cố Bá tước Anhalt được giao cho
một thiếu tá canh giữ, người này không bao giờ rời ông và ăn cùng với ông.
Paul đích thân đi giải thoát ông, tuyên bố cho ông được tự do. Trong buổi
đầu rất bàng hoàng và ngạc nhiên, viên tướng Ba Lan để Hoàng đế ra về
không tỏ lời cám ơn, sau đó ông đã tự đến hoàng cung, đầu còn băng bó vì
còn yếu và đau đớn vì những vết thương. Được đưa vào gặp Hoàng đế và
Hoàng hậu. Paul tặng ông một vùng đất và nông dân trong vương quốc
mình. Kosciuszko từ chối, đổi lại chỉ xin một số tiền để sinh sống và chết ở
nơi mình muốn. Paul đã cho ông một trăm ngàn rúp và Kosciuszko ra đi,
sau này ông chết ở Thuỵ sĩ.