Đang thời bão giá, con cá ươn ngay trên lòng bàn tay, đồng tiền cháy veo
giữa phiên chợ, tính ra, giá chiếc giường giờ chỉ bằng hai chục con gà. Ái
ngại, ông khách nằn nì xin được tính lại giá để bù thêm cho ông khỏi thiệt
thòi, nhưng ông nhất quyết không nghe.
Ông Văn Chỉ là người có duyên với nghề mộc. Chữ duyên nói được hết
cái bẩm sinh gắn bó với nghề của ông, thể hiện ở cái tố chất khéo léo, độ
chính xác, con mắt thẩm mỹ, tính cẩn thận chu đáo của ông. Mộc là nghề
thủ công. Nói đến thủ công là nói đến tay nghề, sự tinh xảo mang cá tính và
cái khéo tay hay con mắt trời cho. Ưu điểm này thuộc tiên thiên, không học
được, không thêm vào được. Người đã vụng thì cả đời cũng vẫn vụng. Đưa
cho một đồ vật bảo người thợ vụng làm, cho tha hồ thời gian, thì dù có cố
gắng đến đâu cũng chỉ có thể bắt chước đôi ba nét vẻ bề ngoài chứ làm sao
có được một chế phẩm y hệt từ vật thể đến tinh thần. Vật phẩm
không chỉ là vật thể. Nó còn có tinh, nó mang linh hồn cảm xúc của
người thợ làm ra.
Tất nhiên, nghề mộc hay nghề thủ công nào cũng vậy thôi. Dẫu đã được
học hành một cách bài bản, dẫu đã thuộc lòng những bài học lý thuyết và
thực tập theo sự hướng dẫn của thầy dạy, bắt tay vào làm nghề vẫn là cả
một bước nhảy vọt.
Đúng là ông Văn Chỉ là người rất chịu khó mày mò học hỏi. Và thêm
nữa, rất tinh ý. Học thầy không tày học bạn. Chẳng có nghề nào kiến thức
chỉ đóng khung trong sách giáo khoa, trong giờ lên lớp của thầy. Sản phẩm
có tính kỹ thuật cao ông đóng một mình đầu tiên là một chiếc tủ lệch hai
buồng. Dạo đó ông cùng một số anh em khai thác gỗ trong khu rừng
nguyên sinh Đản Khoa, gần trường Bổ túc Văn hóa Công Nông, nơi thầy
Quang Tình dạy học. Ăn ở cần căn cơ. Nhu cầu có cái tủ đẹp nảy sinh.
Buồn ngủ gặp chiếu manh. Dân trong vùng có thói quen khai thác gỗ, xẻ
lấy gỗ thành phẩm, bỏ vương vãi gỗ bắp đầy rừng. Tiếng là gỗ bắp mà có
tấm rộng đến năm mươi sáu mươi phân. Xin về cưa xẻ tận dụng. Tính ra
gạn lọc cũng đủ một cái khung và số ván bưng. Chính là trong quá trình
đóng chiếc tủ nọ mà ông học thêm được kỹ thuật đánh véc ni từ bác thợ cả.
