NGƯỜI TÌNH - Trang 83

muốn đi và gặp những người đó. Các anh tôi không bao giờ gặp họ. Lúc
đầu, bà thường mang tôi, đứa con nhỏ nhất, theo bà. Rồi sau đó trở đi tôi
ngừng không đi nữa, vì mấy bà dì tôi không muốn các cô con gái của họ
gặp tôi nữa vì thái độ ngang chướng của tôi. Vì thế mẹ tôi chỉ còn lại những
bức ảnh để mà trưng bày ra, và bà đã trưng bày chúng ra, một cách tự
nhiên, hợp lý, cho mấy người chị em họ của bà xem ảnh con cái bà. Bà thấy
bà có bổn phận phải làm như vậy, do đó mà bà làm, và gia đình bà chỉ còn
lại những người chị em họ đó thôi, vì thế bà phô ra cho họ xem những bức
ảnh gia đình. Chúng ta có thể thoáng thấy một điều gì đó về người đàn bà
này, qua cách cư xử này không? Cái cách bà thực hiện mọi việc cho đến tận
cùng cái kết thúc cay đắng mà chưa từng mơ tưởng đến chuyện bà có thể
đầu hàng, từ bỏ - những người chị em họ, sự cố gắng, cái gánh nặng. Tôi
nghĩ là chúng ta có thể. Chính trong sự dũng cảm này, trong con người này,
nỗi phi lý này mà tôi nhìn thấy một sự cứu rỗi đích thực.
Khi bà già rồi thì cũng vậy, tóc đã bạc trắng, bà đi đến tiệm chụp hình, một
mình, và cho người ta chụp ảnh bà trong chiếc áo màu đỏ sậm đẹp nhất của
bà với hai món nữ trang, một mặt dây chuyền hình trái tim và chiếc trâm
hình tròn nhỏ bàng ngọc bịt vàng. Trong tấm ảnh, tóc bà được chải rất đẹp,
quần áo bà cũng thế, bà trông rất duyên dáng dù bà không thực sự quan tâm
chăm sóc. Nhưng người dân bản xứ khá giả cũng thường đến tiệm chụp
ảnh, chỉ một lần trong đời họ thôi, khi họ nhìn thấy cái chết đã sắp đến gần.
Những bức ảnh của họ rất lớn, tất cả đều cùng một cỡ, được treo trong
những chiếc khung mạ vàng trang trọng gần bàn thờ tổ tiên. Tất cả những
bức ảnh của những con người khác biệt nhau này, mà tôi đã nhìn thấy khá
nhiều, gây những hiệu quả hầu như giống hệt nhau, và sự giống nhau này
thật là thú vị. Ðó không phải chỉ vì tất cả những người già cả đều trông
giống nhau, mà bởi vì chính những bức chân dung của họ đã được tô sửa
một cách không thay đổi theo một cách thức mà mọi nét riêng biệt, nếu còn
sót lại chút nào, đều bị giảm đến mức tối thiểu. Tất cả các khuôn mặt đều
đã được chuẩn bị trong cùng một cách thức để đối mặt với vĩnh hằng, tất cả
đều được làm cho dịu xuống, tất cả đều được làm cho trẻ lại một cách đồng
dạng. Ðây là điều mà người ta mong muốn. Sự giống nhau chung này, sự