không truyền thụ kinh nghiệm này cho ai, ngay cả ông bà nội tôi cũng giấu
nhẹm. Trong những ngày ấy, bà nội đã biết dùng vật chất để khích lệ tinh
thần mọi người, tôi bắt được nhiều nên phần ăn của tôi cũng nhiều hơn tất cả
mọi người trong gia đình. Châu chấu tuy là món ngon nhưng dùng nó để thay
cơm là hoàn toàn không thể. Cho đến bây giờ nghĩ đến chuyện ăn châu chấu
tôi vẫn cảm thấy cái ớn trào lên trên cổ họng.
Ăn hết mùa châu chấu thì mùa hè cũng đã đến. Mùa hè là mùa mà cái
ăn có nhiều nhất, là những ngày vinh quang nhất của chúng tôi trong một
năm. Những năm sáu mươi mưa rất nhiều, hoa màu phần lớn đều ngập úng
mà chết, trong đầm nước mênh mông, các loài cá như rơi từ trên trời xuống,
rất nhiều chủng loại, có loại mà ngay cả những ông bà già gần trăm tuổi vẫn
chưa hề nhìn thấy lần nào. Tôi đã từng bắt được một con cá có hình dáng rất
kỳ quái. Toàn thân nó ánh lên một màu xanh lục, đuôi đỏ rực, đẹp vô cùng.
Nếu con cá này còn tồn tại đến bây giờ để cho vào trong bể nuôi mà ngắm,
nhất định nó lại là loài cá cảnh thượng phẩm, nhưng khi nấu để cho vào
miệng thì nó lại tanh kinh khủng, nuốt không xuống. Cá trong đầm tuy nhiều
nhưng lượng người đói lại nhiều hơn, vả lại ngày ấy không có những công cụ
bắt cá hiện đại như bây giờ nên để bắt được vài con cá trên mặt đầm mênh
mông không hề là chuyện dễ dàng. Bắt không được cá nhưng không vì thế
mà chúng tôi chết đói.
Mùa thu là thời kỳ thu hoạch khá nhiều cá tôm, ngoài ra còn có cua.
Gió thu se sắt, lá đậu đã vàng, những đôi chân cua đã bắt đầu thấy ngứa ngáy,
cua kết thành từng đàn men theo bờ sông mà đi. Ông nội tôi bảo rằng, cua
muốn đi ra biển để đẻ trứng, tôi thì lại nghĩ rằng chúng đang rủ rê nhau để
mở một cuộc liên hoan nào đó. Tuy có hình dáng hết sức thô thiển nhưng khi
bơi lội trong nước, tốc độ của cua không hề chậm tí nào, nhanh như điện xẹt,
như ánh chớp, khó lòng nhận ra hướng vận động của chúng, muốn bắt được
cua không phải là chuyện dễ dàng. Thời gian bắt cua tốt nhất là vào ban đêm,
khoác áo tơi, đội nón lá, một tay cầm đuốc hoặc đèn bão, bước thật êm, cấm
nói năng. Tôi đã từng theo chú Sáu đi bắt cua một lần, đúng là không khí rất
thân mật, thú vị lắm. Buổi chiều, chú Sáu lần dò quan sát địa hình rồi dùng
thân cây cao lương kết lại thành một chiếc rọ nhỏ, chừa lại một lỗ hổng rồi
gắn vào đó một chiếc hom. Không khí đặc quánh trong những làn mưa thu
nhỏ, toàn thân cuốn chặt trong chiếc áo tơi, tai lắng nghe những âm thanh rào
rào, trong ánh sáng vàng vọt nhìn những con cua men theo thành rọ và chui
