khái mà nói, “tiêu sái” chân chính là phải có cái nhìn bao quát thế thái nhân
tình; phải biết là trái đất rất nhỏ mà vũ trụ thì bao la; cần nhận ra đời người là
tạm bợ và ngắn ngủi chẳng khác nào giọt sương buổi sớm đậu trên ngọn cỏ;
mắt phải nhìn, tai phải nghe, phải tự thân kinh lịch qua tất thảy… Nhưng phải
nhớ rằng, tất cả đều là tạm bợ và ngắn ngủi hơn cả làn khói vút qua trước
mắt. Đương nhiên, nếu đạt được cảnh giới ấy lại là một điều rất đáng sợ. Nếu
là như vậy, lịch sử sẽ không hề phát triển, xã hội sẽ không thể tiến bộ, cuộc
sống không có mục tiêu, con người kéo nhau xuất gia làm hòa thượng, ni
cô… tất thảy. Nhưng làm hòa thượng ni cô cũng chưa hoàn toàn triệt để, bởi
loại người này cũng cần phải có cái ăn. Nếu tất cả mọi người đều biến thành
hòa thượng và ni cô, thế thì đành phải để cho họ kết hôn với nhau vậy, nếu
không thì nhân chủng sẽ bị tuyệt diệt, thế thì còn gì để mà bàn về “tiêu sái”
nữa! Do vậy, cho dù tôi đang nói về “chân tiêu sái” cũng chỉ là nói một cách
tương đối, vừa phải mà thôi.
Muốn trở thành “tiêu sái tương đối” cũng không phải là chuyện dễ,
nhưng cũng chẳng “khó hơn đường lên trời”. Dưới những tấm gương kiểu
mẫu, chúng ta có thể tiến thêm một bước về phía trạng thái “tiêu sái”.
Tôi muốn đề cập đến hai tấm gương kiểu mẫu về “tiêu sái”, một là đại
thi nhân đời Đường - Lý Bạch, một là đại văn nhân đời Tấn - Nguyễn Tịch.
Những giai thoại về Lý Bạch thì ai cũng có thể kể được vài chuyện, cũng
giống như ai cũng có thể đọc ra mấy câu thơ của ông vậy. Ban đầu, Lý Bạch
chẳng có chút “tiêu sái” nào hết. Thời thanh niên, Lý Bạch ham mê con
đường sĩ hoạn, nói hơi khó nghe một chút là rất thích làm quan. Mà con
người một khi đã ham mê quan chức thì nhất định là không thể “tiêu sái”
được nữa. Người muốn làm quan tất nhiên không cần mặt mũi, tất nhiên là
phải vất đi lòng tự tôn và nhân cách, cũng giống như Lý Bạch nói: “Cớ gì
phải cau mày khom lưng phụng sự bọn quyền quý, Khiến ta không thể nở
được mặt mày tươi tỉnh”. Ông muốn nở mặt mày tươi tỉnh thì đừng có nghĩ
đến chuyện làm quan, chuyện này như một lẽ tất nhiên, chẳng cần phải bàn
