Kỳ thực, Hạng Vũ chưa hề nghĩ đến chuyện soán đoạt giang sơn lên làm
Hoàng đế, tất cả đều do bọn Phạm Tăng ép ông ta phải làm, những say mê
của ông không phải ở chuyện soán đoạt giang sơn để lên làm Hoàng đế. Nếu
để ông làm Hoàng đế, đó chính là “vượn đội mũ người”. Khi tự phong làm
Tây Sở Bá vương, phân vương cho nhiều người khác, vai trò của Hạng Vũ
chẳng khác nào Hoàng đế, nhưng rõ ràng vai trò này không hợp nên ông đã
làm tất cả trở nên hồ đồ. Thử nghe cái tên hiệu của ông: Tây Sở Bá vương -
đúng là rất trẻ con. Giống như tâm thế của một đấu sĩ dùng nắm đấm để tạo
dựng uy phong, ông sinh ra là để đánh nhau, đánh nhau một cách dũng cảm
chính là cảnh giới cao nhất, là lạc thú lớn nhất của ông. Nếu chọn một vị thần
chiến tranh cho Trung Quốc, Hạng Vũ phải là ứng viên đầu tiên. Đừng tiếc
nuối gì cho ông ấy cả, đã có đến mấy trăm người làm Hoàng đế nhưng chỉ có
một Hạng Vũ trong lịch sử Trung Quốc. Đương nhiên, chúng ta cần phải cám
ơn Lưu Bang. Trong vũ đài chiến tranh giữa Hán và Sở, Lưu Bang đã trở
thành một trợ thủ đắc lực để làm phong độ hùng tráng oai phong của Hạng
Vũ bộc lộ rõ ràng hơn, từ đó làm cho cục diện lịch sử trở nên phong phú hơn,
đáng xem hơn. Giả sử cuộc chiến này có hai Hạng Vũ hoặc hai Lưu Bang
đánh nhau thì lịch sử thời kỳ ấy chẳng có gì đáng bàn cả.
Nhìn ở góc độ chính trị, Lưu Bang đã thắng, Hạng Vũ đã thất bại; nhìn
từ góc độ nhân sinh, cả hai đều đã thành công. Cả hai đều đã làm được những
điều mà họ muốn làm, hơn nữa còn làm rất tốt. Lưu Bang thành công ở kết
quả, Hạng Vũ thành công ở quá trình. Thiên “Hạng Vũ bản kỷ” dưới ngòi bút
của Thái sử công, giá trị đầu tiên phải kể tới là mặt văn học, kế đến mới là sử
học, là một áng văn chương thể hiện đầy đủ cái nhìn khách quan đồng thời
cũng thể hiện cái nhìn chủ quan về sử học.
Ngẫm lại, chiến tranh - cho dù không phải là toàn bộ thì cũng là huy
hoàng nhất, bộ phận hợp thành tráng lệ nhất trong lịch sử nhân loại. Chiến
tranh sản sinh ra những nhân tài ưu tú nhất, tập trung trí tuệ cao nhất của mỗi
thời đại, là sân khấu để con người biểu diễn sự thông minh tài trí của mình
