một cách tập trung nhất. Do vậy, trên một ý nghĩa nhất định nào đó, lịch sử
chính là lịch sử chiến tranh, văn học cũng chính là văn học chiến tranh. Nhà
tiểu thuyết quan sát những góc độ của chiến tranh, nghiên cứu những phương
thức chiến tranh. Thái sử công là đại gia miêu tả chiến tranh, đương nhiên
cũng là ông tổ của văn học chiến tranh. Ông cũng viết về quá trình phát triển
của chiến tranh, nhưng quan trọng hơn cả là xây dựng những tính cách cực
kỳ sinh động trong chiến tranh. Chúng ta đều đã biết viết như thế nào về
chiến tranh cho hay, nhưng khi cầm lấy bút thì chúng ta quên mất văn học,
quên văn học bởi chúng ta không quên được chính trị. Miêu tả những thảm
họa của chiến tranh cũng như những số phận bi thảm của con người trong
chiến tranh được xem là một hướng khai thác đúng đắn, nhưng thói đời vẫn
là “Lý Đỗ thi thiên vạn khẩu truyền, Chí kim dĩ giác bất tân tiên - Thơ Lý
Bạch, Đỗ Phủ truyền qua hàng vạn miệng, đến nay mới hiểu là chẳng có gì
mới”. Viết chiến tranh như thế nào, tôi đã nhiều lần muốn thử, nhưng có quá
nhiều vấn đề nghĩ chưa thông suốt nên không dám động bút một cách dễ dãi.
Trong đầu tôi đang ẩn tàng mấy câu chuyện chiến tranh rất hay, rồi sẽ có một
ngày tôi sẽ đủ can đảm mà động bút thôi.
Anh hùng - trong bất kỳ ý nghĩa nào mà nói, đều phải vượt ra khỏi
những phép tắc đã mặc định, tất nhiên không phải vượt qua toàn bộ mà một
bộ phận nào đó, do vậy mà anh hùng một cách triệt để là không hề tồn tại.
Hạng Vũ có chỗ chưa triệt để của Hạng Vũ, Tư Mã Thiên cũng có chỗ chưa
triệt để của Tư Mã Thiên. Những người bình thường thường vướng víu
những sợi dây trói buộc, do vậy mà có thể coi thường một vài phép tắc nào
đó là anh ta đã đặt một chân lên con đường dẫn đến anh hùng. Tính cách
đáng quý nhất của Hạng Vũ là thủy chung, ông vẫn giữ được cái “đồng tâm -
tâm tình con trẻ”. Điểm này có chỗ tương thông với Tư Mã Thiên. Trong
“Hạng Vũ bản kỷ”, Tư Mã Thiên biểu lộ sự đồng tình sâu sắc với Hạng Vũ,
đồng thời có những phê phán đối với ông vua khai quốc của vương triều nhà
Hán. Điều này nhất định có liên quan đến việc ông chịu nhục hình. Nếu như
