phần thưởng cao nhất cho cuộc đời cầm bút của mình. Chiếc bao gai rách nát
ấy lại là một bảo bối vô giá, chỉ cần sục sạo trong ấy kỹ một tí là đã có truyện
dài, nhẹ một tí là đã có truyện vừa, đưa một ngón tay vào là đã lôi ra một
truyện ngắn - Phải nói những lời này: Tôi cho rằng văn học là một sự nghiệp
nói phét nhưng không hề là một sự nghiệp tâng bốc, chửi một nhà văn là vua
nói phét có khác nào đang tâng bốc anh ta.
Từ đó trở về sau, tôi cảm nhận được một kiểu cảm xúc có thể gọi là
“linh cảm” luôn luôn thường trực trong tâm hồn tôi, thường là khi tôi đang
bắt tay viết một tiểu thuyết nào đó thì đồng thời lại có một cấu tứ mới xuất
hiện. Lúc ấy mới tôi nhận ra được rằng, cuộc sống hai mươi năm ở nông thôn
với những gì hắc ám nhất, khổ đau nhất chính là đặc ân mà Thượng đế đã ban
phát cho tôi. Tuy thân xác tôi đang gửi tại đô thị phồn hoa nhưng tâm hồn tôi
đang để tại quê nhà, linh hồn tôi đang trú ngụ trong những hồi ức về quê
hương, thời gian đã mất với những hình hài đầy đủ thanh sắc luôn luôn xuất
hiện trước mắt tôi. Lúc ấy tôi mới có thể hiểu được vì sao Marcel Proust lại
“đi tìm thời gian đã mất”.
Nhìn vào lịch sử văn học, phàm là những nhà văn có phong cách độc
đáo đều có một “nước cộng hòa” riêng. Faulkner có vùng Rawanoak,
Marquez có làng Macondo, Lỗ Tấn có vùng Lỗ Trấn, Thẩm Tùng Văn có
“Biên thành”… Vẫn còn rất nhiều, có rất nhiều tác giả tuy không hạn chế tác
phẩm của mình ở một vùng đất văn học cố định nào nhưng đọc những gì mà
họ miêu tả trong tác phẩm của mình người ta vẫn hình dung được nhà văn
đang dựa vào một mảnh đất nào đó. Dòng sông Đông trong “Sông Đông êm
đềm” của Solokhov chắc chắn là dòng sông đã nuôi nấng tuổi ấu thơ của nhà
văn, nếu không làm sao Solokhov lại kêu hay như thế này: “Ôi chao, sông
Đông êm đềm, Người là bố đẻ của chúng tôi!”.
Những ví dụ như thế này không thể liệt kê hết được.
Vì sao lại như vậy nhỉ?
