tiên sinh còn nói: “Trước những thiếu thốn về sự nuông chiều cũng như
những thiếu thốn về cuộc sống vật chất, những gì rực rỡ nhất của thời niên
thiếu sẽ ảm đạm và mất hẳn sắc màu. Từ đó, ánh sáng cũng trở nên yếu ớt
trong cuộc sống hiện tại, trong trí tưởng tượng nó hóa thành những cảm giác
và ảo giác. Những tia sáng yếu ớt còn lại vừa là sự đấu tranh của tâm linh đối
với những gì hắc ám, đồng thời cũng là một cách bổ sung. Thời niên thiếu
mất càng nhiều thì sự đấu tranh và bổ sung càng trở nên mạnh mẽ”. Nếu tôi
còn dẫn dụng thêm nữa thì e là trở thành kẻ ăn cắp văn người khác, nhưng tôi
không thể không trích ý kiến của Quý Hồng Trân: “Rất khó để một nhà văn
đã từng có thời niên thiếu trải qua xã hội hương thôn xưa không lấy nó làm
góc nhìn thẩm định thế giới hiện tại. Những kinh nghiệm thời niên thiếu
thường là những rung động thẩm mỹ chủ yếu của nhà văn, đặc biệt là những
sáng tác đầu tay của anh ta. Điều khiến người ta quan tâm đầu tiên trong tiểu
thuyết của Mạc Ngôn hiển nhiên là những tác phẩm lấy đề tài từ xã hội
hương thôn ngày xưa. Góc nhìn cơ bản của xã hội hương thôn và những hạn
chế trong góc nhìn niên thiếu xếp chồng lên nhau trở thành cá tính sáng tác
nhưng đồng thời cũng biểu hiện được tâm hồn yêu mến lẫn oán hận đối với
quê hương trong những sáng tác của Mạc Ngôn”.
Như những bó đuốc, lời bình luận của những nhà phê bình đã chiếu
sáng thời niên thiếu của tôi, rất nhiều chuyện cũ như hiển hiện trước mắt tôi,
tôi không thể không dẫn lời của vị hoàng đế lưu manh Chu Nguyên Chương
nói với mưu sĩ Lưu Cơ: Vốn chỉ muốn thừa gió bẻ măng, không ngờ lại biến
giả thành chân!
Năm 1955, tôi sinh ra trong một ngôi làng nhỏ nghèo nàn lạc hậu ở
vùng Đông Bắc Cao Mật. Căn nhà nơi tôi sinh ra vừa thấp vừa rách nát, bốn
bề lộng gió, mái dột, tường nhà và tất cả vật dụng trong nhà bị khói bụi lâu
năm làm cho đen sì. Căn cứ vào tập tục nghìn đời của quê tôi, khi sản phụ
lâm bồn, người ta sẽ lót dưới lưng sản phụ một lớp bụi đất dày quét trên
đường về để đứa trẻ lọt khỏi lòng mẹ là đã tiếp xúc với đất. Không có ai giải
