còn có chỗ dung thân tại đấy không? Chỉ nghĩ đến đó, lòng tôi đã dấy lên một
nỗi sợ hãi. Té ra muốn bảo tồn văn hóa truyền thống thì con người phải lấy
lạc hậu, ngu muội làm tiền đề sao? Các tập tục truyền thống lâu đời sau
những biến động mới về kinh tế chính trị cũng như những thay đổi về môi
trường tự nhiên, đại bộ phận đều đã mất đi cái vẻ trang nghiêm huy hoàng
vốn có, biến thành một dạng thức có xác nhưng vô hồn. Chẳng hạn như
những cuộc đua thuyền rồng tháng năm mà người tham gia đua thuyền lại
đeo đồng hồ điện tử trên tay, thử ngẫm xem, nó là một hoạt động quái quỷ gì?
Giả sử chuyện ấy đã và sẽ xảy ra, thế thì hỏng bét. Vùng Tương Tây tất nhiên
không cam tâm chịu lạc hậu, không cứ phải “bế quan tỏa cảng” mãi, rồi sẽ có
một ngày nó trở thành một vùng đất mở, lẽ nào văn hóa Sở tuyệt mệnh hay
sao? May thay, tôi vẫn cho rằng văn hóa Sở là một khái niệm có nội hàm vô
cùng uyên thâm, một bộ phận của nó đích xác là vẫn được bảo tồn ở một số
“vùng trũng” của Tương Tây mà biểu hiện cụ thể là trong một số phong tục
tập quán cổ xưa, tục sùng bái totem; một bộ phận khác, như những sáng tác
của Khuất Nguyên, tất nhiên đã hòa nhập vào trong dòng chảy cuồn cuộn văn
hóa chung, bồi dưỡng nên không biết bao nhiêu thế hệ người Trung Quốc,
thậm chí nó đã biến thành một nhân tố có tính di truyền, muốn trốn tránh
cũng không trốn tránh được.
Lúc ấy có tiếng vó ngựa rầm rập vang lên từ phía sau, vội vàng ngoái
đầu nhìn lại, tôi trông thấy bảy tám con ngựa rực rỡ đủ sắc màu, trên lưng
mỗi con là một kỵ mã. Mọi người tránh giạt về hai bên đường, nhất thời quên
phắt chuyện nóng nực, đưa mắt kinh hãi nhìn đội người ngựa. Có ngựa vàng,
có ngựa đen, có ngựa đỏ bầm, không có ngựa trắng. Đột nhiên tôi nhớ đến
thuyết “ngựa trắng không phải là ngựa” của Công Tôn Long. Trong sách giáo
khoa triết học, Công Tôn Long biến thành kẻ ngụy biện và tất nhiên “ngựa
trắng không phải là ngựa” chẳng có giá trị gì. Đằng sau những lời nhận định
của sách giáo khoa, tôi lại nhìn thấy một Công Tôn Long ngẩng đầu nhìn trời
cao bằng đôi mắt ngạo ngược, kiểu ngồi cũng ngạo ngược, ngay cả trời sập
