NGUỒN GỐC CÁC LOÀI - Trang 6

học cận đại, có thể ngạc nhiên khi bất thình lình phát hiện ra mình đang ở
trong thế giới giai đoạn giữa thế kỷ 19 của những người thích nghiên cứu
chim bồ câu nước Anh. Ông Darwin cố gáng giải thích lý thuyết của mình
cho những người đọc có kiến thức và có đầu óc phân tích bằng cách xuất
phát từ những hoạt động thường ngày; chương đầu tiên của ông cho rằng
những hoạt động của người nhân giống tại giã, trong quá trình lựa chọn qua
một vài thế hệ những biến thể tốt nhất trong số những con giống của họ, có
thể giúp chúng ta hiểu rằng tổng thể thế giới thiên nhiên đang liên tục biến
đổi. Lý do cho cách giải thích bước đầu như vậy là khá rõ ràng và mang
tính sư phạm: bắt đầu bằng một thứ quen thuộc. Tuy vậy trong cuốn Nguồn
gốc của muôn loài, chúng ta cũng sẽ bắt gặp cảnh mà không phải là Câu lạc
bộ nuôi chim bồ câu London mà là cảnh cơn mưa rừng nhiệt đới từ thời
nguyên thủy ở Brazil và những quần đảo núi lửa tại Galapagos
Archipelago. Và sau đấy, độc giả sẽ sớm nhận thấy mình đang đi tiến đi lui
dọc một đoạn giữa những cái "quen thuộc" và cái "khác", giữa cái "nội địa"
và cái "ngoại lai", trong những dòng chữ mà dường như coi khinh ranh giới
chia tách các vật thể nói trên. Với biến thể kỳ lạ và không đoán trước được,
chúng ta sẽ gặp những kẻ man rợ Tierra del Fuego ăn thịt phụ nữ; những
con gián nhỏ vùng Asiatic; những cây thân dày dạng củ cải Thụy Sỹ thông
thường; những mấu cây của các cây tre dài thuộc quần đảo Malay; những
mảng lông trên da mang trứng của con chân tơ, những khu vực trũng của
vùng bắc và nam Weald; những đáy trầm tích tại cửa sông Mississippi
trong suốt kỷ nguyên băng giá. Nhiệm vụ của nhà tự nhiên học Darwin, khi
mà là trong tâm khoa học trong công việc của ông và chỉ có thể đạt được
thông qua khả năng sử dụng ngôn ngữ sống động và sáng tạo, là để biến
những thứ lạ lùng hay "không thể tin được" thành những điều quen thuộc
gần gũi với chúng ta, và biến những khía cạnh vấn đề vô cùng khó hiểu và
chưa bao giờ được biết đến trở nên dễ hiểu, kiến thức chung của mọi người.
Thành công của ông, trong văn cảnh mà sự quyến rũ không hề giảm đi nếu
không muốn nói là tăng thêm khi chúng ta tiến vào những góc cạnh dị
thường của thiên niên kỷ, thật ra nằm trong sự phát hiện rằng những thế