trường hợp nào đó các totem đã biến thành một danh mục tuỳ tiện của các
chi phái dòng tộc (Stammesabteilungen), trong khi đó ở những trường hợp
khác thì trước tiên là hình dung về cội nguồn hay cũng có thể là ý nghĩa thờ
cúng của vật tổ... Khái niệm vật tổ (Totem) trở thành tiêu chuẩn cho phân
chia dòng họ và cho tổ chức dòng họ. Gắn liền với các chuẩn tắc trên và sự
ổn định của chúng trong tín ngưỡng và cảm xúc của người trong dòng tộc
là việc người ta vốn trong mọi trường hợp đã không hề ngẫu nhiên xem vật
tổ là một cái tên cho một nhóm thành viên của dòng tộc, mà con vật đó
thông thường là tổ phụ của chi họ tương ứng... Liên quan mật thiết với điều
đó là chuyện tổ tiên thú vật đó được hưởng sự thờ cúng... Việc thờ cúng thú
vật, ngoại trừ các nghi lễ nhất định và các hội hè nào đó, được tỏ ra trước
hết ở trong đối xử với con vật tổ: không phải một con vật riêng lẻ nào, mà
là, trên một mức độ nhất định, bất kì một đại diện nào của loài vật đó đều là
một con vật thiêng liêng, người cùng vật tổ bị cấm hay là chỉ được phép
trong những điều kiện nhất định được ăn thịt bái vật. Tương ứng với điều
đó là hiện tượng trái ngược có ý nghĩa to lớn trong mối ràng buộc rằng
trong những điều kiện nhất định diễn ra một kiểu thưởng thức có tính nghi
thức thịt vật tổ..."
"...Mặt xã hội quan trọng nhất của việc phân chia cội nguồn theo vật
tổ lại nằm ở chỗ, các chuẩn tắc của phong tục tập quán về tính giao của
nhóm liên quan mật thiết với điều đó. Trong các chuẩn tắc ấy thì trước hết
là các chuẩn tắc về tính giao vợ chồng. Vậy là sự phân chia dòng tộc gắn
kết với một hiện tượng quan trọng xuất hiện lần dầu tiên trong kỉ nguyên
totem giáo: với hôn nhân ngoại tộc."
Nếu như chúng ta muốn thông qua cái sau đó có thể tương ứng với
sự tiếp nối hay là suy yếu sau này để tìm ra được một đặc trưng của totem
giáo nguyên thuỷ, thì sẽ có các nhân tố căn bản sau đây: Vật tổ vốn chỉ là
các con vật, chúng là tổ tiên của các dòng họ riêng biệt. Vật tổ chỉ được kế
thừa theo mẫu hệ; cấm giết hay ăn thịt vật tổ (giết và ăn thịt là đồng nhất
đối với người nguyên thuỷ); cấm người cùng totem duy trì quan hệ tính
giao với nhau.
