một bàn thờ đồ sộ bằng đá; thủ lĩnh của bộ tộc điều khiển mọi người vừa đi
vừa hát ba lần vòng quanh bàn thờ, đâm vào con vật nhát đầu tiên và uống
tia máu phụt ra một cách thích thú; sau đó cả đám người của bộ tộc xúm xít
quanh tế vật, huơ lên bằng kiếm những miếng thịt được xẻo ra và cắn xé
chúng với nỗi căm giận tới mức mọi thứ của tế vật, thịt xương, da, lòng đều
hết sạch sành sanh trong một thoáng thời gian từ khi sao mai hiện ra là thời
điểm tế lễ cho đến khi các vì sao nhạt nhoà đi trong ánh ban mai. Nghi lễ
man rợ diễn ra thời thượng cổ ấy với mọi bằng chứng chứng tỏ nó không
phải là một tập quán riêng lẻ, mà là một hình thức phổ biến nguyên sơ của
tục cúng tế, một phong tục lưu truyền lại cho các thời đại sau những tàn dư
vô cùng mờ nhạt và khác nhau.
Nhiều tác giả đã khước từ việc xác định trọng lượng của lí thuyết
bữa tiệc vật tổ, vì quan điểm đó không thể nào được gán ghép vào cấp độ
của Totem giáo bằng một quan sát trực tiếp được. Bản thân Robetson Smith
cũng đã dẫn ra những bằng chứng trong đó ý nghĩa bí hiểm (sakramentale
Bedeutung) của cúng tế được xác định, chẳng hạn tục cúng người ở người
Aztek, hoặc là dẫn ra những cái khiến người ta nghĩ đến những bối cảnh
của bữa tiệc vật tổ, đến tế vật gấu của bộ tộc Gấu ở người Ouataouak châu
Mỹ và các lễ hội gấu của người Ainos ở Nhật. Frazer đã trình bày tỉ mỉ
những điều này cũng như các trường hợp tương tự trong hai chương mới
đây nhất của công trình của mình. Một bộ tộc Indian ở California thờ
phụng một loài chim ăn thịt lớn (Burssard), họ giết loài chim đó trong một
cuộc lễ hội trong năm, trong đó nó được để tang và da cùng với lông nó
được lưu giữ lại. Còn người Zuniindian ở Newmexico cũng đối xử tương tự
như thế với loài rùa thiêng của họ.
Trong các lễ hội Intichiuma của các bộ tộc miền trung Australia một
chuỗi hiện tượng được quan sát trùng khớp hoàn toàn với những tiền đề mà
Robertson Smith đã nói đến từ trước. Mỗi một bộ tộc theo đuổi sự thần bí
nhằm khuếch trương vật tổ cấm ăn thịt của mình, đều có hiện tượng thưởng
thức chút gì đó từ vật tổ. Điều tương tự như thế cũng phù hợp với các bộ
tộc khác. Một dẫn chứng hay nhất về sự thưởng thức huyền bí thịt vật tổ
