Thoạt tiên thị tộc anh em trai (Bruderclan) vốn được củng cố bằng liên hệ
dòng máu xuất hiện ở vị trí của bầy người phụ quyền (Vaterhorde). Xã hội
lúc này thiết lập trên cơ sở tòng phạm (Mitschuld) trong vụ án tập thể, tôn
giáo thì dựa trên ý thức tội lỗi và nỗi ân hận về điều đó, còn nghi lễ dựa
trên những sự cần yếu của xã hội ấy và mặt khác trên những trai giới mà ý
thức tội lỗi kia đòi hỏi.
Vậy là tương phản với những nghiên cứu gần đây và trong sự xích
gần lại với các quan điểm trước kia về hệ thống Totem luận, phân tâm học
theo quan điểm của chúng tôi đã nêu ra mối liên quan nội tại và tính đồng
nguyên của Totem giáo và kết hôn ngoại tộc.
Tôi đứng trong sự bung ra của nhiều động lực, cái sẽ ngăn cản tôi
tìm cách phát hiện sự phát triển tiếp theo của các tôn giáo từ khởi đầu trong
Totem giáo đến trạng thái hiện nay. Tôi chỉ muốn lần theo hai đường chỉ
xuyên qua những nơi mà tôi nhận ra chúng xuất hiện một cách đặc biệt rõ
ràng từ trong tấm thảm (Gewebe): đó là động cơ của việc cúng tế vật tổ và
mối tương liên giữa người con trai với người cha.
Robertson Smith dạy chúng ta rằng, bữa tiệc vật tổ cổ xưa tái hiện
dưới hình thức nguyên thuỷ của việc cúng tế. Ý nghĩa của hành động ấy
cũng chỉ là một: sự thần linh hoá thông qua sự tham dự vào bữa tiệc chung;
và ý thức tội lỗi là cái chỉ có thể được kiểm nghiệm thông qua tình đoàn kết
của mọi người tham dự cũng chứa đựng ở trong đó. Cái mới bổ sung vào
đó là vị thần thiêng liêng của thị tộc mà hiện thời việc cúng tế được tiến
hành, nó cũng tham dự vào bữa tiệc như một thành viên của thị tộc và với
nó người ta tự đồng nhất mình với nó thông qua sự thưởng thức tiệc cúng.
Vậy Chúa đã hiện giáng ở một hoàn cảnh vốn xa lạ với mình như thế nào?
Câu trả lời có thể là, có lẽ trong khi tư duy về Chúa xuất hiện -
không ai biết là từ đâu - thì toàn bộ đời sống tôn giáo đã giành chiến thắng,
và cũng như mọi điều tất nhiên khác, bữa tiệc vật tổ đã đạt được sự nối kết
với hệ thống mới này. Duy có điều, việc nghiên cứu phân tâm học về con
người riêng biệt đã chỉ dạy bằng một lưu ý hoàn toàn đặc biệt rằng, đối với
