liên can gì đến mối quan tâm của chúng tôi về những gì đã xảy ra. Bất luận
thế nào thì người ta vẫn được phép nghĩ rằng, điều này liên quan đến sự
vận dụng rộng lớn chứ không phải đến những cá biệt.
Sự hoà hiếu với kẻ thù trên đảo Timor, tức sau khi đội chiến binh
trở về với những thủ cấp của kẻ thù chiến bại, có ý nghĩa vô cùng trọng đại,
bởi vì thủ lĩnh của cuộc viễn chinh do đó mà bị xúc phạm nghiêm trọng
(xem dưới đây). "Trong cuộc khải hoàn của những người chiến thắng, các
nạn nhân được bày ra để tha thứ cho linh hồn của kẻ thù; nếu không, người
ta sẽ phải chụp tai hoạ cho kẻ chiến thắng. Có một điệu nhảy kèm một khúc
ca, trong đó kẻ thù bị lên án và cầu xin sự tha thứ của anh ta: “Đừng vì
chuyện chúng tôi có thủ cấp của anh nơi đây mà thù oán chúng tôi; giả như
chúng tôi bất hạnh, thì đầu chúng tôi cũng có lẽ đang treo ở trong làng anh.
Chúng tôi xin hiến dâng anh một tế vật để an ủi anh. Giờ thì linh hồn anh
có thể yên nghỉ và để cho chúng tôi bình yên. Do đâu mà anh trở thành kẻ
thù của chúng tôi? Giá chúng ta là bạn của nhau có phải tốt hơn không?
Nếu thế thì máu của anh đã không phải đổ và đầu anh đã không bị lìa khỏi
cổ."
Điều tương tự có ở người Palu ở Celebes; người Gallas tế linh hồn
của kẻ chiến bại trước khi họ về làng mình, (theo Paulitschke: Ethnogaphie
Nordostafrikas = Nhân chủng học ở Đông bắc Phi.)
Các dân tộc khác tìm thấy phương tiện của mình để biến kẻ thù
trước đây sau khi chết thành bạn bè, lính gác và thần hộ mệnh cho họ. Nó
có trong đối xử ôn tồn đối với những thủ cấp, như một số thị tộc bán khai ở
Borneo đã ca tụng chúng. Khi những người Dayak hải đảo ở Saravak từ
trong chiến đoàn mang về một thủ cấp, sẽ diễn ra suốt hàng tháng lễ hội
ngợi ca tình yêu được ưa thích nhất và chỉ nói đến những tên gọi êm ái nhất
mà ngôn ngữ của họ có được. Những miếng ăn ngon nhất trong bữa ăn của
họ - cả thuốc lá (Zigarren = nd) được nhét vào miệng thủ cấp. Anh ta được
cầu nguyện mãi là hãy thù hận những người bạn cũ đi, và hãy ban phát tình
yêu của anh ta cho những người chủ mới của mình, bởi vì anh ta giờ đây đã
là một trong các vật sở hữu của họ. Thật là sai lầm, nếu như từ trong hành
