lại có một số phận khác ở người nguyên thuỷ; nó được bảo vệ bằng cách
đưa đẩy nó thành đối tượng của lòng thù hận đến cái chết. Chúng tôi gọi
quá trình tự vệ thông thường hay xảy ra như trong đời sống tinh thần bệnh
hoạn đó là một hình chiếu (Projektion). Người còn sống giờ đây chối cãi
rằng anh ta đã có những chấn động hận thù chống lại người thân yêu đã
chết; nhưng linh hồn người chết chứa đựng nó và sẽ phải cố gắng để khuấy
động nó trong suốt thời kì để tang. Những đặc trưng trừng phạt và ân hận
của phản ứng tình cảm, bất chấp sự tự vệ bằng hình chiếu, sẽ bộc lộ ở chỗ
người ta sợ hãi, bị sự chối bỏ lấn át, và tự vứt bỏ các hạn chế mà người ta
vốn khoác lên một phần như là những thể thức tự vệ nhằm chống lại con
ma thù địch. Chúng tôi tìm thấy điều ngược lại là cấm kị lớn lên từ trên
mảnh đất của một cơ chế tình cảm tự mâu thuẫn. Và ngay cả cấm kị về
những người chết cũng nảy sinh từ trong đối kháng giữa nỗi đau có ý thức
với sự tự giải toả vô thức về cái chết. Trong cội nguồn đó của hận thù ở quỉ
thần ta thấy hiển nhiên là những người hậu thế còn sống và vốn được yêu
quí nhất có chung một cảm giác phần lớn là sợ hãi nó.
Các qui ước cấm kị ở đây được khu xử một cách mâu thuẫn như
những triệu chứng tâm thần. Một mặt chúng biểu thị sự đau buồn thông qua
đặc trưng của chúng như là những hạn chế, mặt khác chúng lại phản ánh
một cách rõ rệt những cái gì mà chúng muốn che lấp đi, cái hận thù chống
lại người chết được khởi động với tính cách tự vệ khẩn cấp. Chúng ta đã
từng học cách hiểu một bộ phận của nhũng cấm đoán do kiêng kị với tính
cách là nỗi sợ cám dỗ. Người chết thì không có gì để tự vệ, điều đó phải
kích thích nhằm thoả mãn những ham muốn hận thù ở anh ta, và cấm kị đó
phải trái ngược với sự cám dỗ kia.
Nhưng Westermarck thật có lí khi ông muốn chấp nhận quan điểm
cho là không có gì khác biệt giữa người chết bởi bạo lực và bởi tự nhiên.
Đối với tư duy vô thức thì người chết theo tự nhiên bình thường cũng chỉ là
một kẻ bị giết; những ý nghĩ xấu xa đã giết chết anh ta. (So sánh chương
sau: Thuyết linh hồn, phép phù thuỷ và quyền năng tối thượng của tư duy)
Ai quan tâm đến nguồn gốc và ý nghĩa của giấc mơ về cái chết của những
