* *
Địa bàn Hoa Bắc của Tàu là Hoàng Thổ (Loes) loại đất phì nhiêu vào bậc
nhứt thế giới. Đất phì nhiêu là yếu tố giúp dân tiến lên nông nghiệp, lại là
nguyên nhơn tăng dân số. Nhưng địa bàn lại không được bành trướng. Thế
là có nạn nhân mãn.
Cũng nên nhắc đến cuộc kiểm tra dân số dưới trào Tiền Hán, thời vua
Bình Đế năm 2 S.K. Cuộc kiểm tra nầy cho thấy dân Tàu rất thưa thớt, chỉ
có lối 30 người trong một diện tích một cây số vuông.
Nhưng xin nhớ rằng lãnh thổ nước Tàu đời Hán đã mười lần to hơn lãnh
thổ đời nhà Hạ nói ở trên kia.
Thêm vào đó loạn Chiến quốc đã giết chết hàng mấy mươi triệu người
Trung Hoa (chỉ có một trận đánh mà binh Tần đã tàn sát bốn trăm ngàn tù
binh) thì tới nhà Hán, dân số bị sụt ghê lắm.
Tại sao người Tàu không giải quyết nhân mãn đời Hạ bằng cách diệt các
thứ man di còn lại ở Trung Hoa, chẳng hạn như Khuyển Nhung. Dân nầy
cho tới đời Chu, vẫn tồn tại và chỉ bị Tần Mục Công tiêu diệt mà thôi, tức
rất trễ.
Nếu diệt được “man di” thì nạn nhân mãn không có xảy ra bởi đất của
Man di còn nhiều lắm và người Tàu có sanh đẻ đông đến đâu cũng không ở
cho hết Hoa Bắc.
Họ không đủ sức diệt. Riêng ở Sơn Đông là một Cao nguyên thì họ vây
Đông Di tứ phía, tại đồng bằng bao quanh Cao nguyên ấy, nhưng không
xung phong lên đó được, vì người Tàu là một dân tộc rất sợ núi, mãi cho
đến ngày nay, họ thiếu ăn, nhưng núi và Cao nguyên của họ cũng còn cứ bị
bỏ không, không trồng trọt gì hết.
